Học và game, chọn cả hai được không?

Tôi cũng như nhiều đứa trẻ khác, yêu thích game từ sớm và từng nhận về không ít âu lo từ cha mẹ. Lúc đó, tôi không biết phải giải thích thế nào – tôi chỉ cảm nhận rõ ràng rằng mình không chơi game chỉ để chơi, mà vì nơi ấy cho tôi sự kết nối, sẻ chia.

Khi đại dịch Covid-19 bùng phát, bị cách ly khỏi thế giới bên ngoài là một cú sốc lớn với một đứa trẻ vốn cần giao tiếp và tương tác. Game trở thành phương tiện duy nhất giúp tôi duy trì và nuôi dưỡng những mối quan hệ. Nhờ những trận game online, tôi gặp được bạn bè từ khắp nơi: Hà Nội, Sài Gòn, Kon Tum… Chúng tôi chưa từng gặp ngoài đời, nhưng tình bạn lại thật hơn bao giờ hết. Chúng tôi cùng chơi, cùng cười, cùng thi đấu, và… cùng đi qua cả những nỗi đau.

Tôi nhớ mãi một đêm hè năm 2021. Sau khi chơi game xong, cả nhóm gọi điện qua Messenger. Tôi hỏi cậu bạn thân nhất ở Sài Gòn: “Dạo này ổn chứ?”

Cậu im lặng hồi lâu rồi khẽ nói: “Ba tao mất rồi. Mới vài tuần trước”.

Tôi sững người! huyện đến quá bất ngờ. Cậu ấy từng kể rất nhiều về những kỷ niệm ấm áp với bố, thế nên tôi không biết phải nói gì. Nhưng bạn tôi không khóc, không than vãn, không tỏ ra yếu đuối. Cậu vẫn mạnh mẽ, lạc quan, dù chỉ còn lại một mình với ba em gái nhỏ. Khi ấy, chúng tôi mới chỉ 13–14 tuổi. Chẳng ai biết an ủi thế nào ngoài việc rủ nhau chơi tiếp. Và chính những khoảnh khắc ấy lại là liều thuốc tinh thần lớn lao giúp chúng tôi bước qua nỗi đau mà đôi khi người lớn cũng khó lòng chịu nổi.

Đầu năm 2023, tôi được chọn vào đội tuyển đại diện nhóm chat Dark Swords – một cộng đồng game Dream League Soccer (DLS) của các bạn trẻ Hà Nội. Đặc biệt, chưa ai trong chúng tôi quá 18 tuổi, nhưng điều đó không ngăn được sự gắn kết và khát khao cống hiến.

Tại Fairy Intergroup Cup lần thứ 3, thể thức 6v6, đội tôi vượt qua vòng bảng, thắng áp đảo 6-0 ở tứ kết, rồi nghẹt thở ở bán kết. Ở thể thức 1v1, tôi giữ vững chuỗi bất bại 5 trận. Trận chung kết, sau khi bị dẫn 1-3, hai em út đã xuất sắc gỡ hòa 3-3. Và anh cả của đội khép lại bằng chiến thắng 1-0, đưa chúng tôi lên ngôi vô địch. Tôi nhận tấm huy chương vàng đầu tiên trong đời – dù chỉ là giải “ao làng” chẳng ai biết đến. Tôi còn được trao danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất (MVP). Bố mẹ tôi vẫn chưa hay, nhưng tôi treo huy chương ở đầu giường, khoe với bác, cho ông ngoại mượn đeo khi chụp ảnh, và thỉnh thoảng “tâm sự” với nó mỗi khi cần thêm năng lượng để bước tiếp hay vực dậy tinh thần tập thể.

Đằng sau thành công ấy không chỉ là kỹ năng, mà là sự trưởng thành, tình bạn, sự gắn kết. Giờ nhóm tôi không còn chơi giải nữa. Người bận ôn thi, người đã vào đại học. Cậu bạn ở Sài Gòn đã mạnh mẽ vượt qua biến cố gia đình, đậu vào ngành Công nghệ thông tin Đại học Tôn Đức Thắng. Các anh trong đội – nay là sinh viên trường top – thỉnh thoảng chỉ chi tôi cách học SAT, hướng dẫn cách khám phá và ghi nhớ được nhiều kiến thức, hướng cho tôi đến những điều đẹp đẽ của cuộc sống. Họ là những người anh thật sự, luôn sẵn sàng động viên, chỉ bảo tận tình mỗi khi tôi gặp khó khăn.

Tất cả bắt đầu từ đâu? Từ game. Không phải lớp học thêm, không phải hội phụ huynh. Chính những trận game ngày ấy đã cho chúng tôi cơ hội gặp gỡ, hiểu nhau, sát cánh bên nhau qua bao trận thua – thắng.

Vậy nên, thật bất công nếu xã hội chỉ nhìn vào những trường hợp nghiện game rồi đánh đồng tất cả game thủ là kẻ thất bại, kẻ “ăn bám”.

Sau này, trong nhiều dự án xã hội, thể thao, âm nhạc, từ thiện mà tôi tham gia, tôi vẫn gặp những nhóm làm việc ăn ý có xuất phát điểm từ game. Kỹ năng làm quen, khả năng vượt khó, chịu áp lực, chấp nhận sai lầm để cùng tiến lên – tất cả đều là bài học từ game mang ra ngoài đời thực.

Thế hệ chúng tôi, nhiều bạn chơi game không phải để trốn tránh hiện thực, mà để để gắn kết, rèn luyện tư duy, phản xạ, không đối lập với học tập và luôn hướng tới những điều tốt đẹp. 

Giữa một xã hội còn nhiều khác biệt về quan điểm, văn hóa hay thế hệ, game lại trở thành nơi để một đứa trẻ miền Bắc, miền Trung, miền Nam có thể cùng sát cánh, vui – buồn, thua – thắng.

Thế giới đã có nhiều người thành công từng đam mê game, những tỷ phú hay ông vua công nghệ. Sẽ là lãng phí nếu ta chỉ khăng khăng giữ định kiến, thay vì tìm hiểu con đường họ đã đi. Vậy tại sao chúng tôi – những học sinh, những game thủ trẻ – lại không thể làm điều tương tự?

Game – người bạn đã đồng hành cùng tôi, nếu được nhìn nhận đúng cách, nó chính là chiếc cầu nối nuôi dưỡng tình bạn, tư duy và sự sáng tạo của thế hệ trẻ.

Người ta có thể tiếp tục nhìn game như một thú vui vô bổ, đó là quyền tự nhận định của mỗi con người. Với tôi, game đã trở thành nơi lưu giữ ký ức, nuôi dưỡng tình bạn và rèn luyện ý chí, và ngày càng tự tin với những suy nghĩ tích cực trên hành trình trưởng thành, bởi ngay từ đầu tôi đã hiểu được mục đích và lựa chọn game lành mạnh, hướng tới những điều có ích.

Tất nhiên, để game thực sự trở thành một người bạn đồng hành tích cực, chúng tôi cũng cần học cách cân bằng. Học tập luôn là phải được ưu tiên hàng đầu, còn game chỉ nên là phần thưởng và để giải tỏa căng thẳng sau những giờ học, giúp tinh thần thoải mái hơn. Từ kinh nghiệm của bản thân, tôi tin rằng để cân bằng được giữa học tập và giải trí (chơi game) thì các bạn phải chọn phù hợp và lành mạnh - không chơi game bạo lực hoặc có xu hướng dẫn dắt tới những hành vi sai trái, không bị vướng vào những trò chơi cá độ... bên cạnh đó còn phải duy trì các hoạt động thể thao, vận động ngoài trời để duy trì sức khỏe tốt.

Nếu biết quản lý thời gian, biết điểm dừng, người trẻ hoàn toàn có thể tận dụng game để rèn phản xạ, tư duy logic, kỹ năng teamwork - những điều mà con người ta rất cần trong học tập và cuộc sống.