Chuyên gia chỉ cách giúp học sinh không kiệt sức khi phải thức khuya học bài

Thạc sĩ Bùi Khánh Nguyên - chuyên gia, diễn giả độc lập về giáo dục cho rằng, nếu học sinh phải học tới 10 giờ tối mỗi ngày mà chưa thể đi ngủ thì có thể chương trình học được thiết kế có những lỗi sai cần phải sửa.

Là cha mẹ, phụ huynh cần ưu tiên sức khỏe của con cao nhất, cao hơn việc học và cần có đủ dũng cảm cho phép con dừng lại, đi ngủ và tìm cách khắc phục những bất cập kèm theo, hơn là gắng sức đóng vai "trò ngoan" một cách vô lý.

Vậy khi con phải học tới 10 giờ tối chưa xong thì cha mẹ phải làm gì? Thạc sĩ Bùi Khánh Nguyên đưa ra 7 lời khuyên giúp cha mẹ có thể hành động để thay đổi tình trạng tiêu cực này.

Phản hồi với giáo viên

Thông thường giáo viên chủ nhiệm sẽ nắm được các vấn đề của học sinh vì có cơ hội gặp gỡ các em hằng ngày, từ việc các em bị quá tải, thiếu ngủ, trễ thời hạn nộp bài…

Một giáo viên chủ nhiệm sâu sát sẽ giữ liên lạc với các giáo viên bộ môn và có thể nắm bắt được khối lượng bài tập trung bình mà học sinh phải làm trong một ngày hoặc một tuần. Cha mẹ cần nói chuyện với các giáo viên, từ giáo viên chủ nhiệm tới giáo viên bộ môn, thậm chí ban giám hiệu nhà trường nếu như con vẫn phải học tới 10 giờ mà không vì lý do gì đặc biệt.

Nếu bé còn học tiểu học, cha mẹ nên là người trực tiếp trao đổi, còn nếu con đã là học sinh trung học, cần hướng dẫn con cách phản hồi với thầy cô trước khi cha mẹ phải trực tiếp can thiệp.

Dạy con các kỹ năng học tập hiệu quả

Thông thường thì bài tập về nhà là một hình thức rèn luyện thêm cho học sinh. Khi ở mức độ vừa phải, đó là điều tích cực. Càng lên các lớp cao hơn, thời gian học tại nhà của học sinh có thể cần tới 2-3 giờ mỗi ngày.

Do đó, các kỹ năng như quản lý thời gian, sắp xếp một ngày học tập và hoạt động, phương pháp làm việc khoa học, rèn luyện khả năng tập trung khi làm việc là những kỹ năng giúp trẻ trong một thời gian ngắn hơn xử lý được khối lượng bài vở, công viêc lớn hơn. Cũng có khi trẻ thức học rất khuya mà thực ra là do làm việc không hiệu quả chứ không hẳn là khối lượng hay chất lượng học tập cao.

Chấp nhận có ưu tiên, có chính - phụ

Chúng ta đều biết là giáo dục toàn diện là lý tưởng, nhưng trong nhiều tình huống trường học có tính chất nhồi nhét, mà có những nội dung học tập không hữu ích. Do vậy, cha mẹ hãy dũng cảm cho con lựa chọn những gì hữu ích cho con hoặc con thấy thích hơn và dành ưu tiên cho những điều quan trọng. Đừng cố gắng làm học sinh giỏi toàn diện nếu chương trình học bao gồm cả những thứ phi lý, thừa thãi, vô ích.

Hãy từ chối với "học thêm cưỡng ép"

Có khá nhiều tình huống học sinh phải học thêm theo những đề nghị có tính cưỡng ép. Cha mẹ hãy thẳng thắn từ chối, vì sức lực của con người không phải vô tận. Năng lượng của trẻ trong một ngày là hữu hạn, trẻ cần được học tập, hoạt động, nghỉ ngơi đúng khoa học để phát triển bình thường, lành mạnh và tái tạo năng lượng.

Việc thường xuyên thức khuya để học bài chỉ làm cho trẻ kiệt quệ sức lực vào ngày hôm sau và hôm sau nữa. Cái giá của việc học vượt "ngưỡng" chính là sự mất mát sức khỏe, sự phát triển thể chất, mức độ tập trung, sự lanh lợi, niềm vui học tập…

Cân bằng một ngày học bằng những hoạt động khác

Ngoài việc học thì trẻ còn cần nhiều hoạt động khác để một ngày được cân bằng. Đó sẽ là thời gian cho vận động thể chất, thời gian cho giải trí, thời gian cho chăm sóc cơ thể - vệ sinh cá nhân, thời gian thưởng thức bữa ăn, thời gian ngủ, thời gian tương tác với gia đình…

Dấu hiệu của một trẻ học nhiều, mất cân bằng có thể là dáng người xộc xệch, thiếu sinh khi, giao tiếp hời hợt, ăn những bữa ăn vội, thiếu ngủ, không năng động, cơ thể ít năng lượng, thụ động, yếu ớt… Chỉ cần có một trong các dấu hiệu như vậy, cha mẹ cần can thiệp để điều chỉnh một ngày cho trẻ được lành mạnh, cân bằng. Không thể cắt xén thời gian của hoạt động này để dành cho hoạt động khác, vì khi người lớn tùy tiện "cắt" ở khúc nào sẽ tạo ra "lỗi" ngay ở chỗ đó trên chính đứa trẻ.

Giúp trẻ xây dựng thói quen tốt

Bỏ được một thói quen xấu tương đương với xây dựng được 3 thói quen tốt. Những thói quen tốt mà trẻ cần có để sống một ngày trọn vẹn hơn đó là: sống và học tập có thời khóa biểu trong thời gian năm học, xác định được việc quan trọng - ít quan trọng, gấp - không gấp, giờ nào việc nấy, mỗi lúc chỉ tập trung làm một việc, chia nhỏ công việc trong tuần thành công việc cho mỗi ngày, làm việc có mục tiêu…

Những thói quen xấu có thể là trì hoãn công việc phải làm đến phút chót, làm việc không có kế hoạch, không áp dụng phương pháp làm việc hiệu quả, làm quá nhiều việc một lúc, làm việc không tập trung, phân tâm vì mạng xã hội...

Cho trẻ được quyền lựa chọn

Vì sao trẻ có động lực hơn một trẻ khác khi cùng làm một công việc? Là vì trẻ có động lực khác nhau, có mối quan tâm khác nhau và sự say mê khác nhau.

Khi trẻ được lựa chọn điều chúng thích, chúng thường có động lực tự thân cao hơn, tự giác hơn, có kỷ luật hơn và kết quả do vậy tốt hơn. Giáo dục càng cưỡng ép càng có kết quả thấp, ngược lại càng cho phép người học lựa chọn, càng tạo ra sự đam mê và tập trung.

Thời gian của tất cả chúng ta là hữu hạn, bằng việc lựa chọn những gì mình quan tâm, chúng ta tối ưu hóa việc học cho trẻ em: học trong sự tập trung và đam mê là hình thức học có chất lượng và hiệu quả cao nhất.

Theo Sức khỏe và Đời sống