Giúp trẻ tự kỷ đối phó với lo âu

Trẻ tự kỷ thường bị khiếm khuyết trong giao tiếp, trong tương tác với mọi người, khó khăn trong việc kiểm soát ngôn ngữ, hành vi, cảm xúc, dẫn đến giảm khả năng hòa nhập vào xã hội. Đối mặt với sự thay đổi, những điều nhỏ bé tưởng như bình thường đối với các đứa trẻ khác, tuy nhiên lại là tác nhân gây ra phản ứng mạnh và khiến cho trẻ tự kỷ bị tổn thương, do vậy không có gì lạ khi lo lắng là cảm xúc thường gặp ở trẻ tự kỷ.

Các dấu hiệu lo lắng thường gặp ở trẻ tự kỷ như sau:

• Xuất hiện thói quen riêng và trẻ hay phản ứng mạnh với những thay đổi dù là nhỏ nhất;
• Khó ngủ hơn, thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm;
• Hay giận dữ;
• Trẻ trở nên nhút nhát, hay tránh né các tình huống giao tiếp xã hội;
• Tăng vận động định hình và lặp đi lặp lại (ví dụ: xoay tròn, vẫy tay)
• Có những hành động gây hại cho bản thân (như: đập đầu, hay cắn tay).

Cha mẹ nên lập một danh sách các biểu hiện lo lắng hay sợ hãi của trẻ để cho các thành viên trong gia đình, bạn bè, giáo viên hay người chăm sóc có thể hỗ trợ bất cứ khi nào trẻ cần.

Với các trẻ tự kỷ hay lo lắng và sợ hãi, trẻ nhận được sự hỗ trợ càng sớm, chúng sẽ càng cảm thấy an toàn và ít sợ hãi hơn khi gặp các tình huống vào lần sau, trẻ cảm thấy sẽ không đơn độc vượt qua nó.

Các tác nhân gây lo âu gồm:

• Thay đổi thói quen (ví dụ hoạt động định kỳ bị hủy đột ngột, bạn bè thay đổi luật chơi)
• Thay đổi môi trường (ví dụ: Di chuyển đồ đạc, thay đổi lớp, chuyển nhà)
• Các tình huống xã hội không quen thuộc (gặp gỡ người mới, hoạt động với nhóm mới)
• Kích thích giác quan vốn đã quá nhạy cảm (ví dụ: âm thanh lớn đột ngột, đèn sáng trưng hoặc đèn nhấp nháy, giao tiếp bằng cơ thể với người khác một cách bất ngờ, chất liệu trang phục gây khó chịu, mùi vị thức ăn mới lạ)
• Sợ hãi một tình huống, hoạt động hằng ngày hoặc sợ một đồ vật nào đó (ví dụ: sợ ngủ trên giường có lỗ, sợ đi vệ sinh trong nhà vệ sinh, sợ bóng bay, sợ tiếng máy hút bụi, sợ xe hơi).

Giúp trẻ giảm lo lắng, sợ hãi

Dạy trẻ nhận biết các dấu hiệu cơ thể của chúng khi chúng sợ hãi hoặc lo lắng, làm cho nó trực quan và cụ thể bằng cách vẽ phác thảo toàn bộ cơ thể và thêm các dấu hiệu đặc trưng khi trẻ sợ hãi hoặc lo lắng vào các bộ phận khác nhau (tay, ngực, dạ dày). Một số trẻ bị ra mồ hôi tay, khó thở, tim đập nhanh, cơ thể run rẩy, họ vỗ tay, v.v.

Sau khi trẻ tự tin và hiểu rõ các dấu hiệu cơ thể mình, hãy bắt đầu giới thiệu những cách để trẻ bình tĩnh trong một môi trường an toàn và thoải mái.

Các chiến lược để đối phó với sự lo lắng:

• Nhắm mắt lại một lúc
• Nhìn vào bất cứ cái gì khiến trẻ thích thú và cảm thấy th
• oải mái
• Đọc quyển sách mà trẻ thích
• Đi đến một nơi yên tĩnh và an toàn để tận hưởng thời gian ở một mình
• Nhảy trên tấm bạt lò xo
• Chạy quanh sân
• Hít thở sâu
• Đếm từ từ đến 10

Một số trẻ thích hoạt động thể chất, trẻ sẽ cảm thấy tự tin và thư giãn sau khi được giải phóng năng lượng. Nhiều trẻ khác lại thấy thư giãn trong một không gian yên tĩnh. Hãy quan sát để biết điều gì tốt cho con bạn và nhẹ nhàng hướng dẫn chúng những bài tập thư giãn khi chúng bắt đầu cảm thấy lo lắng.