“Khéo khôn với tiền – Tránh những ưu phiền”: Lan tỏa kiến thức tài chính và những thông điệp tích cực tới cộng đồng

LTS: Việc giáo dục tài chính cho học sinh, sinh viên sẽ góp phần giúp thay đổi hành vi, thói quen của giới trẻ, từ đó góp phần tạo cộng đồng tài chính tốt đẹp. nhà trường và phụ huynh rất mong muốn có được các tài liệu, học liệu về giáo dục tài chính cho con em mình. Tuy nhiên, hiện nay tài liệu, học liệu tại Việt Nam về giáo dục tài chính còn thiếu, chủ yếu dịch từ nước ngoài. Chính vì vậy, khi cuốn truyện tranh “Khéo khôn với tiền – Tránh những ưu phiền” của tác giả Lê Thị Thúy Sen phát hành tháng 12/2023 đã nhanh chóng tạo được hiệu ứng lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng.

Lần đầu tiên Việt Nam có học liệu chính thức về giáo dục tài chính, được thể hiện độc đáo, sáng tạo thông qua truyện tranh cho gia đình. Gần 30 câu chuyện về tiền tệ, tài chính, đầu tư được lồng ghép vào các câu chuyện dung dị, gần gũi, với hơn 80 câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ dễ hiểu, dễ nhớ, dễ áp dụng đã được công chúng đón nhận.

Trò chuyện với Tạp chí Trẻ em Việt Nam, Ths. Lê Thị Thuý Sen - Vụ trưởng Vụ Truyền thông Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam - tác giả cuốn truyện tranh chia sẻ rằng, chị cảm nhận được niềm hạnh phúc lớn nhất khi những câu chuyện thú vị, độc đáo, chứa đựng nhiều bài học nhân văn, sâu sắc của cuốn sách đã chinh phục được hàng vạn gia đình Việt ngay lần đầu ra mắt, đặc biệt nhiều em bé ngoan hơn nhờ những thông điệp nhân văn được gửi gắm trong cuốn truyện tranh này.

THAY ĐỔI HÀNH VI, THÓI QUEN TÀI CHÍNH CỦA GIỚI TRẺ

Ngay từ khi ra mắt, “Khéo khôn với tiền - Tránh những ưu phiền” đã trở thành một hiện tượng xuất bản luôn nằm trong “Top best seller” của Nhà xuất bản Kim Đồng, dòng sách Kiến thức - Khoa học. Chị cảm thấy như thế nào khi tác phẩm của mình trở nên nổi tiếng và được độc giả đón nhận đến vậy?

Vụ trưởng Lê Thị Thúy Sen: Thực ra, tôi viết cuốn truyện tranh này như một duyên lành. Tôi không phải là người viết sách chuyên nghiệp nên không đặt nặng nề chuyện sách nổi tiếng hay best seller gì cả. Mỗi cuốn sách đều có giá trị riêng. Điều ý nghĩa nhất đối với tôi và những cộng sự là kiến thức về tài chính và những thông điệp sâu sắc trong cuốn sách được lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng và độc giả đón nhận tích cực. Tôi xin được gửi lời cảm ơn tất cả những người đã giúp tôi hoàn thành, những độc giả yêu mến và những người nỗ lực mang cuốn sách này đến cộng đồng.

Tôi mong muốn và sẽ rất vui khi cuốn sách tiếp tục lan toả nhiều hơn đến cộng đồng, nhất là giới trẻ. Tôi rất vui khi nội dung cuốn sách được nhiều gia đình trò chuyện, trao đổi với nhau, trở thành cuốn sách về tài chính cho gia đình Việt. Nhiều phụ huynh mong muốn con đọc sách. Nhiều người muốn tặng sách cho gia đình, bạn bè và người thân.

Vào những ngày hè, tại một số địa phương trên cả nước, các bạn nhỏ rất háo hức đến với các điểm thư viện để đọc cuốn truyện tranh này. Cảm xúc của chị như thế nào?

Vụ trưởng Lê Thị Thúy Sen: Tôi cảm thấy rất ấm lòng và hạnh phúc khi hè này, các bạn học sinh đã có thêm một cuốn truyện tranh để đọc, để tìm hiểu và tích lũy kiến thức. Việc hình thành thói quen đọc sách là điều rất quan trọng, góp phần hình thành và phát triển trí tuệ, nhân cách cho các em ngay từ khi còn nhỏ. Tuy nhiên, các em phải thực sự thích, thực sự thấy cuốn sách đó hấp dẫn, bổ ích thì các em mới tìm đọc nó. Bởi vậy, việc các em háo hức đến với các điểm thư viện để tìm đọc cuốn truyện này là sự động viên lớn nhất dành cho tác giả và những người thực hiện cuốn sách. Điều đó có nghĩa là cuốn sách đã thực hiện được sứ mệnh của nó, lan tỏa các giá trị tốt đẹp tới cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ.

Bên cạnh đó, tôi cũng mong muốn góp phần thúc đẩy văn hóa đọc tại Việt Nam. Tôi luôn trăn trở rằng phải làm thế nào để thời gian tới, cuốn sách có thể đến được với nhiều trẻ em hơn nữa, đặc biệt là trẻ em ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, những nơi còn nhiều khó khăn trên đất nước. Khi giới trẻ được cung cấp, tìm hiểu về kiến thức tài chính thì sẽ góp phần thay đổi hành vi, thói quen tài chính của giới trẻ, góp phần tạo cộng đồng tài chính tốt đẹp.

Khi viết cuốn sách này, mục tiêu chị hướng tới là gì?

Vụ trưởng Lê Thị Thúy Sen: Mục tiêu khi tôi viết sách là cung cấp những kiến thức, kỹ năng, tài chính cơ bản nhất đến người đọc. Vì trong thực tế, ở những nước phát triển, việc giáo dục tài chính rất được quan tâm. Ở những nước đang phát triển thì đây là vấn đề khá mới mẻ. Tại Việt Nam, vấn đề này hiện nay rất được quan tâm. Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia. Cuốn sách này là một nguồn tư liệu để góp phần nâng cao hiểu biết, kỹ năng tài chính cộng đồng.

Trong thực tế, nhiều người đã gặp rủi ro, thậm chí bi kịch tài chính, mất tiền, bị kẻ xấu lợi dụng do khoảng trống kiến thức, ví dụ chưa phân biệt được sự khác nhau giữa tiền gửi tiết kiệm, chứng chỉ tiền gửi, chứng chỉ quỹ, trái phiếu, cổ phiếu…

Đây không phải là cuốn sách dạy về làm giàu hay kinh doanh mà đơn giản là cung cấp kiến thức, kỹ năng tài chính bằng những câu chuyện giàu tính nhân văn, truyền cảm hứng về tinh thần vượt khó, yêu lao động, hiếu nghĩa, sống có khát vọng, trách nhiệm, ca ngợi tình đồng đội, tình yêu quê hương, đất nước… Tôi nghĩ khi tham gia thị trường tài chính là cần tìm hiểu kỹ kiến thức, kỹ năng và thận trọng trước mọi quyết định. Quyết định dựa trên kiến thức, sự hiểu biết và kinh nghiệm có lẽ kết quả sẽ tốt hơn sự cảm hứng hay làm theo phong trào.

GỬI GẮM NHỮNG ĐIỀU TỐT ĐẸP TỚI CÁC GIA ĐÌNH VIỆT

Nội dung đưa vào cuốn truyện tranh được chị lựa chọn như thế nào? Chị hãy chia sẻ một câu chuyện khiến chị trăn trở và cảm thấy mất nhiều thời gian hơn cả khi viết?

Vụ trưởng Lê Thị Thúy Sen: Các kiến thức tài chính, ngân hàng, đầu tư là những kiến thức chuyên ngành. Do đó, trong giới hạn của cuốn sách này, tôi đã lựa chọn các nội dung liên quan đến những vấn để mọi người đang rất quan tâm hiện nay và những kiến thức tôi nghĩ sẽ hữu ích với mọi người. Ví dụ những lưu ý cơ bản khi giao dịch liên quan đến tiền như: Đổi ngoại tệ ở đâu? Đi nước ngoài được mang đi bao nhiêu ngoại tệ? Tiền cũ nát đổi ở đâu? Phân biệt tiền kỹ thuật số, tiền điện tử… Hay gửi tiền, vay tiền ở đâu và lưu ý gì, cần tránh gì? Hiểu biết về hệ thống tổ chức tín dụng hay kiến thức đầu tư (trái phiếu, chứng khoán, bảo hiểm…) và quản trị tài chính cá nhân.

Trong số gần 30 câu chuyện trong cuốn sách, câu chuyện tôi đã phải trăn trở và mất nhiều thời gian viết nhất là câu chuyện về những sản phẩm tài chính như trái phiếu, cổ phiếu, chứng chỉ đầu tư, chứng chỉ tiền gửi. Riêng phần này, tôi phải đọc mấy trăm trang tài liệu và rất nhiều văn bản pháp quy để làm sao câu chuyện này được độc giả hiểu một cách đơn giản, dễ nhớ, nhưng vẫn đúng bản chất kinh tế của mỗi loại sản phẩm tài chính.

Một điều rất đặc biệt của cuốn truyện tranh này là những câu ca dao, tục ngữ đã dẫn dắt kiến thức tài chính khô khan một cách nhẹ nhàng, dung dị. Đây là ý tưởng độc đáo mà không phải tác giả nào cũng có thể làm được. Cơ duyên nào đưa chị đến với ý tưởng ấn tượng này?

Vụ trưởng Lê Thị Thúy Sen: Khi viết, tôi luôn trăn trở làm thế nào để cuốn sách có sự sáng tạo, độc đáo và đổi mới. Khó khăn nhất khi tôi viết là truyền đạt kiến thức đúng chuyên môn về tài chính, tiền tệ, ngân hàng mà ai đọc cũng gặp hình ảnh của mình ở đó, dễ hiểu, dễ áp dụng. Ca dao, tục ngữ, thành ngữ, truyền thống, văn hóa, lịch sử dân tộc đã giúp tôi dẫn dắt kiến thức tài chính, ngân hàng một cách mộc mạc đến bạn đọc.

Tôi mong muốn hướng tới độc giả là các gia đình, đặc biệt là giới trẻ. Giới trẻ sống trong xã hội “thế giới phẳng”, việc tiếp thu, học tập, tầm nhìn ra thế giới có lẽ khác xa với thế hệ cũ và nhiều người lo lắng “tác dụng phụ” của hội nhập đến thanh thiếu niên. Chính vì vậy, khi viết về kiến thức tài chính, tôi muốn lồng ghép những thông điệp sâu sắc, ý nghĩa của cuộc sống. Kiến thức tài chính trong bối cảnh hội nhập với thế giới được dẫn dắt bằng cao dao, tục ngữ, thành ngữ có lẽ sẽ lắng sâu trong giới trẻ về những điều tốt đẹp, kinh nghiệm hay mà thế hệ cha ông muốn gửi gắm đến tất cả chúng ta. Đồng thời, viết truyện bằng tranh sẽ làm độc giả dễ hiểu và dễ tiếp cận hơn.

Bên cạnh việc được độc giả trong nước đón nhận, cuốn sách còn được các tổ chức quốc tế đánh giá cao. Chị có định đưa tác phẩm của mình ra ngoài Việt Nam, hướng đến độc giả quốc tế không và chị có ý định tiếp tục viết một cuốn sách khác không?

Vụ trưởng Lê Thị Thúy Sen: Chúng tôi đang chuyển thể cuốn sách sang bản tiếng Anh và sẽ hoàn thành trong vài tháng tới. Hiện nay, có đối tác nước ngoài quan tâm và muốn hợp tác liên quan đến cuốn truyện tranh. Chúng tôi đang nghiên cứu và mong muốn lan toả cuốn truyện tranh ra ngoài biên giới Việt Nam.

Với tôi, viết một cuốn sách cần đầu tư, tích lũy rất nghiêm túc về kiến thức, kinh nghiệm thực tế, sự trải nghiệm, suy nghĩ thấu đáo, tính kiên trì và tỉ mỉ vì tác động đến rất nhiều người. Chính vì vậy, tôi chưa nói trước điều gì, khi nào cảm thấy đủ kiến thức, đủ duyên, đủ cảm hứng, đủ trải nghiệm, đủ nguồn tư liệu, dữ liệu, về một lĩnh vực nào đó mà tôi nghĩ có thể mang lại giá trị và xã hội quan tâm biết đâu tôi sẽ viết…

Trân trọng cảm ơn Vụ trưởng Lê Thị Thúy Sen!

Ông Christian Grajek - Trưởng đại diện Quỹ Hợp tác Quốc tế các ngân hàng tiết kiệm Đức tại Việt Nam: “Giáo dục tài chính cho trẻ em đang là vấn đề được nhiều quốc gia trên thế giới quan tâm. Đối với các nước đang phát triển như Việt Nam, việc xuất bản sách về giáo dục tài chính là vô cùng ý nghĩa. Cuốn sách này là cẩm nang tài chính dành cho những gia đình mong muốn con cái họ có những kiến ​​thức và kỹ năng về tài chính tốt. Kiến thức về tài chính vốn dĩ khó hiểu nhưng đã được thể hiện một cách sinh động qua những câu chuyện giản dị, dễ hiểu và gần gũi. Tôi hy vọng nhiều trẻ em và phụ huynh sẽ đọc được cuốn sách hữu ích và giá trị này”.

TS. Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia: “Đây là cuốn truyện tranh thường thức độc đáo, sáng tạo về tài chính, ngân hàng đầu tiên của Việt Nam dành cho trẻ em, gia đình và phần lớn chúng ta. Tôi mong các nhà giáo dục nghiên cứu đưa vào chương trình giáo dục cho học sinh, góp phần rút ngắn con đường trở nên an lành và thịnh vượng của cộng đồng”.

Ông Trương Gia Bình - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT: “Đây là cuốn sách các bạn trẻ nên đọc để có được kiến thức, tránh rủi ro tài chính và đầu tư, sống có khát vọng, trách nhiệm hơn với bản thân, gia đình và xã hội. Ngay khi đọc cuốn sách này tôi đã ước ngay mỗi gia đình đều có một cuốn bởi làm ra tiền khó đã khó, giữ được tiền còn khó hơn. Không phải để tiền trong két sắt đã an toàn mà nằm ở khéo khôn về tiền. Nhiều người rơi vào thảm cảnh làm lụng cả đời, tích cóp được nhưng không giữ được tiền. Với những bạn trẻ, khéo khôn về tiền càng quan trọng. Cuốn sách mang đậm tính nhân văn, góp phần làm cho đất nước thịnh vượng”.

Họa sĩ Thăng Fly (Bùi Đình Thăng): “Tôi đã vẽ minh hoạ cuốn sách trong thời gian ngắn nhất, với khối lượng công việc đồ sộ nhất từ trước tới nay. Có những thông tin trong sách cần chính xác, sửa tới 11 lần vẫn chưa xong. 300 trang có đến 1.000 phiên bản. Tác giả và chúng tôi phải cùng nhau nghĩ cách để minh họa cho sinh động”.

Em Mai Thảo Linh (Lọ Lem) - Con gái MC Quyền Linh: “Lọ Lem đã đọc từ đầu đến cuốn cuốn sách với kiến thức tài chính giá trị qua nhiều câu chuyện rất cảm động. Cuốn sách đã truyền cảm hứng về sự cố gắng, lòng nhân ái, trách nhiệm của người con với gia đình và xã hội”.