Viêm phổi ở trẻ em: Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán bệnh

Theo Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF), viêm phổi cướp đi sinh mạng của hơn 800.000 trẻ em dưới 5 tuổi mỗi năm, trong đó có hơn 153.000 trẻ sơ sinh, những người đặc biệt dễ bị nhiễm trùng. Điều đó có nghĩa là cứ 39 giây lại có một trẻ chết vì viêm phổi và hầu như tất cả những trường hợp tử vong này đều có thể phòng ngừa được.

Nguyên nhân gây bệnh viêm phổi

Viêm phổi là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính của phổi. Nguyên nhân gây bệnh có thể từ vi khuẩn, vi rút hoặc nấm trong không khí.

Khi trẻ bị nhiễm trùng, phổi của trẻ chứa đầy chất lỏng và khó thở. Trẻ sơ sinh có hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện hoặc bị suy yếu - chẳng hạn như do suy dinh dưỡng hoặc mắc các bệnh như HIV dễ bị viêm phổi hơn.

Triệu chứng của bệnh viêm phổi

Vì viêm phổi là một bệnh nhiễm trùng ở phổi, các triệu chứng phổ biến nhất là ho, khó thở và sốt.

Trẻ bị viêm phổi thường thở nhanh, lồng ngực dưới của trẻ có thể hóp vào hoặc rút ra khi hít vào (ở người khỏe mạnh, lồng ngực nở ra khi hít vào).

Bệnh viêm phổi có lây không?

Viêm phổi dễ lây lan và có thể lây lan qua không khí (ho hoặc hắt hơi). Nó cũng có thể lây lan qua các chất lỏng khác, như máu trong khi sinh hoặc từ các bề mặt bị ô nhiễm.

Chẩn đoán viêm phổi ở trẻ

Theo UNICEF, bệnh viêm phổi ở trẻ có thể chẩn đoán thông qua khám sức khỏe, bao gồm kiểm tra kiểu thở bất thường và nghe phổi của trẻ. Đôi khi họ có thể sử dụng chụp X-quang ngực hoặc xét nghiệm máu để chẩn đoán.

Ở những nước không có hệ thống chăm sóc sức khỏe tốt (tức là ít bác sĩ, thiếu khả năng tiếp cận với các phòng thí nghiệm và chụp X-quang phổi), nhân viên y tế thường chẩn đoán viêm phổi bằng cách đếm số lần thở của trẻ trong một phút. Ví dụ, một đứa trẻ 5 tháng tuổi hít thở 50 lần mỗi phút sẽ thở quá nhanh và có thể bị viêm phổi. Số lần thở để 'thở nhanh' phụ thuộc vào độ tuổi của trẻ - trẻ nhỏ thường có nhịp thở cao hơn trẻ lớn hơn.

Điều trị bệnh viêm phổi ở trẻ

Phương pháp điều trị viêm phổi phụ thuộc vào loại viêm phổi.

Ở các nước đang phát triển, một số lượng lớn các trường hợp viêm phổi là do vi khuẩn và có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh với chi phí thấp. Tuy nhiên, UNICEF cho biết, chỉ 1/3 trẻ em bị viêm phổi nhận được thuốc kháng sinh cần thiết vì chúng không được tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng. Các nguyên nhân khác của viêm phổi là do vi rút hoặc vi khuẩn mycobacteria (ví dụ như vi khuẩn gây bệnh lao) cần các phương pháp điều trị khác.

Trẻ bị viêm phổi nặng thường phải thở oxy vì phổi của trẻ bị viêm ngăn không cho đủ oxy vào máu. Tuy nhiên, ở nhiều nước không có hệ thống y tế mạnh, oxy chỉ được cung cấp tại các cơ sở y tế và bệnh viện tuyến trên.

Bệnh viêm phổi có thể phòng ngừa được không?

Viêm phổi có thể phòng ngừa bằng cách tăng cường các biện pháp bảo vệ, như dinh dưỡng đầy đủ và bằng cách giảm các yếu tố nguy cơ như ô nhiễm không khí (khiến phổi dễ bị nhiễm trùng hơn) và áp dụng các biện pháp vệ sinh tốt.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc rửa tay bằng xà phòng giúp giảm tới 50% nguy cơ mắc bệnh viêm phổi.

Phòng bệnh viêm phổi có thể thực hiện được nếu trẻ được bú sữa mẹ sớm. Ngoài ra trẻ được tiêm chủng đầy đủ, được sử dụng nước sạch, dinh dưỡng tốt, hạn chế tiếp xúc với ô nhiễm không khí.

Theo UNICEF