Dự thảo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi): Cần chú trọng hơn tới đối tượng là trẻ em

Thảo luận tại Hội trường về dự án Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) nêu quan điểm, nội dung của dự thảo Luật dường như chưa chú trọng đến đối tượng trẻ em - đối tượng dễ bị bạo lực gia đình.

Trên thực tế, hàng năm, số lượng trẻ em là nạn nhân của bạo lực gia đình rất lớn. Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga dẫn chứng: Theo thống kê của Tổng đài 111 trong năm 2021, số trẻ em bị bạo lực bởi người thân trong gia đình chiếm tỷ lệ cao nhất (72,84%).

Đại biểu Nga cho rằng, đây mới chỉ là thống kê của một tổng đài, do đó con số thực tế có thể lớn hơn rất nhiều. Tuy nhiên, những nội dung được quy định tại dự thảo Luật hầu như chỉ hướng tới người lớn, nhiều quy định không phù hợp với đối tượng trẻ em là nạn nhân của bạo lực gia đình.

Cụ thể, Điều 9 của dự thảo Luật quy định về quyền và trách nhiệm của người bị bạo lực gia đình, hầu như không phù hợp nếu người bị bạo lực gia đình là trẻ em.

Theo đại biểu, các em không thể yêu cầu cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền bảo vệ sức khỏe, tính mạng, nhân phẩm, quyền và lợi ích hợp pháp của mình; không thể yêu cầu cơ quan, người có thẩm quyền áp dụng biện pháp ngăn chặn, bảo vệ, cấm tiếp xúc theo quy định của dự thảo Luật này; và cũng không thể yêu cầu người có hành vi bạo lực gia đình bồi thường thiệt hại. Thậm chí, quyền khiếu nại, tố cáo đối với hành vi bạo lực gia đình cũng không có ý nghĩa đối với nạn nhân là trẻ em, nhất là trẻ em còn rất nhỏ tuổi.

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, phương pháp hòa giải trong phòng ngừa bạo lực gia đình quy định tại Điều 17, Điều 18 của dự thảo Luật không phù hợp khi áp dụng với trường hợp nạn nhân bạo lực gia đình là trẻ em.

Điều 25 của dự thảo Luật quy định về việc cấm tiếp xúc theo quyết định của Chủ tịch UBND cấp xã khi có đề nghị của người bị bạo lực gia đình, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật của người bị bạo lực gia đình hoặc theo đề nghị của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền và được sự đồng ý của người bị bạo lực gia đình, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật.

Theo đại biểu, quy định này cũng không phù hợp khi người bị bạo lực gia đình là trẻ em và người gây bạo lực gia đình chính là người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật của trẻ em.

Mục 5 Điều này quy định khi áp dụng quy định cấm tiếp xúc, người bị bạo lực gia đình được quyền lựa chọn chỗ ở trong thời gian cấm tiếp xúc. Quy định này không phù hợp với đối tượng bị bạo lực gia đình là trẻ em. Các em không thể lựa chọn chỗ ở được cho mình.

Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo rà soát kỹ lưỡng và có những quy định riêng phù hợp hơn với nạn nhân bạo lực gia đình là trẻ em, thống nhất với nguyên tắc phòng, chống bạo lực gia đình tại mục 2 Điều 4 của dự thảo Luật là ưu tiên bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người bị bạo lực gia đình là trẻ em, bởi lẽ trẻ em là đối tượng đặc biệt yếu thế khi là nạn nhân bạo lực gia đình, không thể kháng cự, kêu cứu, phản ứng hay yêu cầu, đề nghị được. Thậm chí, nhiều quy định chưa phù hợp với đối tượng bị bạo lực là người già yếu, người khuyết tật, người khuyết tật nặng vì các quy định còn nặng tính hành chính.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa - đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cũng bày tỏ quan tâm đến các nội dung về phòng chống bạo lực gia đình đối với trẻ em.

Bà Mai Thoa nêu rõ, theo báo cáo của Tổng thư ký Quốc hội tổng hợp ý kiến đại biểu quốc hội phát biểu ở tổ và hội trường về dự thảo luật này có đến 28 nội dung đại biểu quốc hội góp ý về vấn đề phòng chống bạo lực trẻ em trong môi trường gia đình.

Theo đó, một số nội dung đã được ban soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp thu, nhưng trong dự thảo báo cáo tiếp thu giải trình không hề có ý kiến về việc tiếp thu và giải trình những ý kiến của đại biểu quốc hội về vấn đề này. Trong khi đây là vấn đề cần được hết sức chú ý trong luật này, nhất là việc xác định trẻ em là đối tượng yếu thế đặc biệt.

Do đó, đại biểu kiến nghị là bổ sung 1 mục về giải trình, tiếp thu các ý kiến đại biểu quốc hội góp ý về vấn đề phòng chống bạo lực trẻ em trong môi trường gia đình. Đồng thời đề nghị tách riêng một mục quy định về phòng chống bạo lực trẻ em trong gia đình cho phù hợp với đặc điểm đặc thù của nhóm đối tượng này.

Trong đó quy định về nguyên tắc phòng chống bạo lực trẻ em trong gia đình, định nghĩa các hành vi bạo lực trẻ em trong gia đình; các biện pháp phòng ngừa, hỗ trợ can thiệp xử lý vi phạm pháp luật về phòng chống bạo lực gia đình đối với trẻ em. Đại biểu cho biết thêm, các quy định này sẽ không trùng với quy định của Luật Trẻ em, bởi Luật này sẽ quy định riêng và cụ thể hóa những nội dung về vấn đề bạo lực trẻ em trong môi trường gia đình.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa cũng đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung các hành vi bạo lực gia đình đối với trẻ em, trong đó có hành vi cưỡng ép, sử dụng các chất kích thích, kể cả rượu bia và các chất kích thích khác.

Nghiên cứu tiếp thu ý kiến về việc bổ sung quy định các hình thức tư vấn về phòng chống bạo lực gia đình, trong đó bổ sung hình thức tư vấn tại nhà hoặc tại trường học, trong trường hợp người bị bạo hành gia đình là trẻ em từ 6 tuổi trở lên.

Bên cạnh đó, theo đại biểu, cần làm rõ hơn nữa trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức liên quan trong vụ việc bạo lực gia đình đối với trẻ em.​