Trẻ em học ngoại ngữ sớm sẽ kích thích phát triển tư duy, tự tin trong giao tiếp

Học ngoại ngữ sớm là hành trang mở ra cánh cửa tương lai cho bé

Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, việc trang bị cho trẻ khả năng sử dụng ngoại ngữ sớm được xem là một bước khởi đầu quan trọng để mở ra cánh cửa tương lai. Nếu trước đây, ngoại ngữ chỉ là một môn học bổ trợ thì nay, nhiều bậc phụ huynh đã coi đó là “tài sản tri thức” cần được vun đắp từ những năm đầu đời. Các trung tâm tiếng Anh cho trẻ từ 3 tuổi ngày càng phổ biến, cho thấy tầm quan trọng của việc học ngoại ngữ đối với các bé hiện nay.

Theo các chuyên gia giáo dục, việc tiếp xúc với ngôn ngữ mới từ sớm mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển nhận thức. Khi trẻ học cách chuyển đổi linh hoạt giữa hai ngôn ngữ, não bộ được kích thích hoạt động mạnh mẽ, giúp tăng khả năng ghi nhớ và tư duy logic. Không chỉ vậy, trẻ còn có xu hướng sáng tạo hơn và tiếp thu nhanh hơn ở các môn học khác. Đây chính là nền tảng vững chắc giúp trẻ tự tin trong hành trình học tập sau này.

Theo Giáo sư Patricia Kuhl - Giám đốc điều hành Viện nghiên cứu não bộ trẻ em thuộc Đại học Washington tại Mỹ: “Não bộ của trẻ phát triển và hoạt động hoàn hảo giúp trẻ học ngoại ngữ tốt nhất ở thời điểm dưới 5 tuổi. Việc cho trẻ học ngoại ngữ sớm không chỉ giúp hình thành phản xạ ngôn ngữ tự nhiên, mà còn kích thích tư duy, khả năng giao tiếp và sự tự tin".

Ngoài giá trị về tri thức, học ngoại ngữ sớm còn giúp trẻ phát triển kỹ năng xã hội và cảm xúc. Qua việc tìm hiểu văn hóa, cách giao tiếp và ứng xử của người bản ngữ, trẻ dần hình thành sự đồng cảm, tôn trọng sự khác biệt và khả năng hòa nhập trong môi trường đa văn hóa. Nhiều phụ huynh vui mừng cho biết, khi con có thể trò chuyện bằng tiếng Anh, con tự tin hơn rất nhiều. Con dám hỏi, dám chia sẻ và cởi mở hơn với bạn bè.

Không chỉ dừng lại ở việc nói được một ngôn ngữ khác, ngoại ngữ còn là “hành trang” mở ra tương lai cho trẻ. Từ cơ hội tiếp cận tri thức toàn cầu, tham gia các chương trình trao đổi quốc tế đến việc nắm bắt nghề nghiệp trong môi trường đa quốc gia, tất cả đều bắt đầu từ nền tảng ngoại ngữ. Bởi vậy, cho trẻ học ngoại ngữ sớm không chỉ là đầu tư cho hiện tại, mà còn là đặt viên gạch đầu tiên trên con đường hội nhập và trưởng thành trong thế giới không biên giới.

Nhà giáo ưu tú Nguyễn Bác Dụng - Hiệu trưởng trường song ngữ quốc tế Wellspring Sài Gòn cho rằng, trẻ học song ngữ sớm sẽ phát huy kỹ năng tư duy, các em không chỉ tiếp thu cả hai ngôn ngữ, mà còn biết so sánh giữa chúng, từ đó phát triển khả năng phân tích, óc sáng tạo và định hướng bản thân tốt hơn, biết làm quen với cách suy nghĩ đa chiều, tăng khả năng xử lý thông tin, giải quyết vấn đề, chuẩn bị tốt hơn cho những môi trường học tập quốc tế hoặc giao tiếp toàn cầu".

Học bằng niềm vui để ngoại ngữ trở thành người bạn đồng hành

Thực tế hiện nay cũng có không ít phụ huynh lo lắng rằng việc cho con học ngoại ngữ sớm sẽ khiến trẻ bị áp lực hoặc mất hứng thú, tuy nhiên theo các chuyên gia giáo dục, điều quan trọng không nằm ở việc học sớm hay muộn, mà ở cách trẻ được học. Khi ngoại ngữ được lồng ghép vào các trò chơi, bài hát, câu chuyện gần gũi, trẻ tiếp nhận kiến thức một cách tự nhiên, vui vẻ và không gò bó. Chính niềm vui trong học tập là yếu tố giúp trẻ gắn bó lâu dài với ngôn ngữ.

Tại nhiều trường mầm non và tiểu học ở Hà Nội, các tiết học tiếng Anh được thiết kế theo hướng “vừa học vừa chơi”. Giáo viên không đặt nặng việc ghi nhớ từ vựng, mà khuyến khích trẻ nghe - nói - phản xạ bằng cảm xúc. Khi được hóa thân vào nhân vật trong truyện, hát theo bài hát tiếng Anh hay tham gia trò chơi tương tác, trẻ không còn sợ hãi với ngôn ngữ mới, mà dần xem đó như một người bạn thú vị cùng khám phá thế giới.

Trên báo VnExpress ngày 17/10/2015, TS Christine Chen - Chủ tịch Hiệp hội mầm non thế giới, nhấn mạnh: "Ngôn ngữ được tiếp nhận chứ không được dạy, vì vậy học tiếng Anh là một việc vui vẻ, thú vị. Trẻ cần có môi trường tương tác với ngôn ngữ". Chính niềm vui trong học tập là yếu tố giúp trẻ gắn bó lâu dài với ngôn ngữ.

Trên hành trình học ngoại ngữ, sự đồng hành của cha mẹ, thầy cô và bạn bè chính là nguồn động lực lớn nhất giúp trẻ thêm tự tin. Sự khích lệ, tin tưởng và chia sẻ từ những người xung quanh giúp ngoại ngữ không còn là nhiệm vụ phải hoàn thành, mà trở thành niềm vui được sẻ chia, được sống và được lớn lên cùng nhau.

Khi ngoại ngữ không còn là “môn học bắt buộc” mà trở thành người bạn đồng hành trong cuộc sống, trẻ sẽ chủ động hơn trong việc sử dụng ngôn ngữ để khám phá, kết nối và thể hiện bản thân. Và chính từ những niềm vui giản dị ấy, tình yêu với ngôn ngữ được nuôi dưỡng mỗi ngày, để sau này, khi trưởng thành, các em có thể tự tin trang bị cho mình những điều tốt nhất cho tương lai. 

Bà Ngô Tuyết Mai - Giảng viên cao cấp tại Flinders University (Úc) và có nhiều công trình về giáo dục bằng tiếng Anh nói rằng bà không phản đối việc dạy tiếng Anh cho trẻ, nhưng cần ưu tiên tiếng mẹ đẻ trước và lựa chọn thời điểm phù hợp để cho con học tiếng Anh. 

Nghiên cứu cho thấy khi trẻ được học tiếng Anh hoặc một ngôn ngữ thứ hai ở độ tuổi nhỏ thì bộ não có độ “plasticity” (dẻo dai) cao hơn, dễ hình thành kết nối thần kinh liên quan tới ngôn ngữ và nhận thức đa chiều hơn. Tuy nhiên, cần chú ý lựa chọn những phương pháp phù hợp với trẻ giúp chúng vui vẻ tiếp nhận tự nhiên, không bị áp lực học tập, thí dụ hãy tạo môi trường học tiếng Anh tự nhiên, nhẹ nhàng và có trò chơi, tránh biến việc học thành áp lực lớn với trẻ.

Kết hợp học tiếng Anh với hoạt động tương tác — kể chuyện, hát, chơi, chứ không chỉ học từ vựng/gramma một cách máy móc.

Duy trì sự hỗ trợ từ người lớn (cha mẹ/gia đình) để trẻ cảm thấy an toàn, tự tin, và không bị lấn át ngôn ngữ mẹ đẻ.

Hãy nhớ rằng mục tiêu không chỉ là “giỏi tiếng Anh” đơn thuần mà còn là “phát triển tư duy”, là công cụ giúp trẻ mở rộng suy nghĩ, linh hoạt nhận biết, tự tin hơn trong học tập và giao tiếp.