Cha mẹ làm gì giúp con giải toả căng thẳng, lo âu và trầm cảm do thi cử?

Học sinh bị căng thẳng, trầm cảm và rối loạn về tâm lý

Mới đây, các bác sĩ Khoa Sức khoẻ vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận và điều trị cho một nữ sinh 12 tuổi, nhập viện trong tình trạng mệt mỏi, căng thẳng và luôn hoảng sợ. Theo người nhà nữ sinh chia sẻ, trẻ có tính cách hiền lành, ngoan ngoãn, học lực giỏi.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, do áp lực phải đạt được vị trí đứng đầu lớp mới được vào đội tuyển đi thi học sinh giỏi của trường, khiến trẻ luôn cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng và mất ngủ. Tình trạng này kéo dài khiến trẻ cảm thấy sợ đi học và không dám đến trường học. Mỗi lần nghĩ tới chuyện đi học trẻ lại cảm thấy căng thẳng và sợ hãi. Điều này ngày càng khiến cho trẻ mất ngủ, không tập trung vào học, học lực giảm sút. Kết quả học tập giảm lại càng khiến trẻ cảm lai cảm thấy lo lắng vì bị bạn bè chê cười, xem thường và thầy cô giáo khiển trách. Trẻ cảm thấy chán nản và không còn thiết tha mọi thứ trong cuộc sống. Thấy tình trạng bất thường của con, gia đình trẻ lo lắng và đưa con đến Bệnh viện Nhi Trung ương khám và điều trị.

Tương tự, một trường hợp khác cũng nhập viện điều trị tại Khoa Sức khoẻ vị thành niên là một nữ học sinh (lớp 9, ở Hà Nội) nhập viện trong tình trạng bồn chồn không yên, khó ngủ, lo lắng, hay khóc… tình trạng này diễn ra liên tục khi kỳ thi đến gần khiến phụ huynh vô cùng lo lắng và đã đưa trẻ đến khám và điều trị.

TS.BS Ngô Anh Vinh – Phó Trưởng Khoa Sức khoẻ Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, cả hai bệnh nhi trên được các bác sĩ xác định có các rối loạn về tâm lý liên quan đến áp lực học tập căng thẳng.

Theo bác sĩ Vinh, trong năm 2022, Khoa Sức khoẻ Vị thành niên đã tiến hành nghiên cứu về các rối loạn tâm lý ở học sinh tại một số trường trung học cơ sở tại Hà Nội (từ lớp 6 đến lớp 9) cho thấy các biểu hiện lo âu ở trẻ chiếm tỉ lệ 38%, tiếp theo là stress với 33% và trầm cảm là 26,1%.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, trong các trẻ đến khám và điều trị vì các biểu hiện lo âu, trầm cảm và căng thẳng có nhiều trẻ được đánh giá ngoan, có thành tích học tập khá giỏi. Những trẻ này thường hay tự tạo áp lực với bản thân mình để giữ hình ảnh với bạn bè, gia đình, thầy cô khiến trẻ nỗ lực không ngừng. Điều này khiến trẻ dễ bị căng thẳng, lo lắng, mệt mỏi thậm chí trầm cảm nhất là khi không đạt được kỳ vọng như mong muốn.

Nguyên nhân của rối loạn trên thường là do: khối lượng kiến thức quá nhiều, trẻ chuẩn bị cho kỳ thi chưa tốt, tâm lý chưa vững vàng và áp lực từ nhà trường, bố mẹ…

Dấu hiệu nhận biết trầm cảm, lo âu và căng thẳng ở học sinh

TS.BS Ngô Anh Vinh cho biết, áp lực học tập, thi cử là một trong những nguyên nhân chủ yếu khiến trẻ dễ rơi vào trạng thái lo âu, căng thẳng và trầm cảm. Căng thẳng, lo âu và trầm cảm thường diễn biến âm thầm, là kết quả của cả quá trình trẻ phải chịu áp lực về học tập – thi cử. Các bậc làm cha mẹ nên quan tâm tới con mình khi trẻ có những hành vi sau:

• Trẻ có hành vi và cảm xúc bất thường: hay cáu gắt hoặc khóc lóc vô cớ, mệt mỏi, buồn chán, không giao tiếp với mọi người,…
• Trẻ có biểu hiện mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều, chán ăn – bỏ ăn.
• Ngoài ra, trẻ hay có các triệu chứng cơ thể như đau bụng, đau đầu, đau ngực,tim đập nhanh…
• Lo lắng quá mức, luôn trong trạng thái căng thẳng, hồi hộp.
• Cha mẹ nên đồng hành với con để giúp con giải tỏa áp lực mùa thi.

Theo TS.BS Ngô Anh Vinh, học sinh cuối cấp đặc biệt là cấp 3 thường hay phải đối mặt với nhiều áp lực học tập – thi cử do từ chính bản thân mình, từ bạn bè, thầy cô, mà còn cả từ bậc phụ huynh. Cha mẹ nào cũng mong những điều tốt đẹp cho con của mình, nhưng cũng có phụ huynh sốt ruột khi điểm số của con chưa cao, lo lắng khi con không được vào top học sinh giỏi trong lớp và gây áp lực lại lên chính các con.

Bác sĩ Vinh cho rằng, cha mẹ không nên kỳ vọng quá nhiều vào con vì điều này vô tình tạo áp lực lớn cho con mình. Cha mẹ nên hiểu rõ về năng lực, sở trường của con để đặt ra mục tiêu, chọn trường, chọn lớp phù hợp. Bên cạnh đó, cha mẹ cần lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của con mình để đưa ra những tư vấn cũng như định hướng đúng đắn giúp trẻ giải toả được những áp lực về học tập – thi cử.

Ngoài ra, cha mẹ cũng cần đảm bảo cho con mình chế độ dinh dưỡng đầy đủ, đảm bảo giấc ngủ, tập luyện thể dục – thể thao đều đặn sẽ giúp con có một sức khỏe tinh thần tốt để tự tin vượt qua các kỳ thi một cách tốt nhất.