Ngộ độc botulinum, cha mẹ cần biết thời gian vàng cấp cứu cho trẻ

Ngày 19/2, Sở Y tế TP.HCM cho biết mới nhận được báo cáo về 2 trẻ em nghi ngờ ngộ độc botulinum (tên khoa học là Clostridium botulinum) sau khi ăn tiệc tất nhiên. Cụ thể, hai trẻ nhập Bệnh viện Nhi đồng 2 vào ngày 6/2 và 7/2 trong tình trạng buồn nôn, nôn ra thức ăn, đau đầu.

Qua thăm khám, bác sĩ của Bệnh viện Nhi đồng 2 đã hội chẩn và không loại trừ hai trẻ bị ngộ độc botulinum toxin nên quyết định sử dụng giải độc tố botulinum.

Hiện, tình trạng 2 bệnh nhi đã cải thiện. Một bệnh nhi đã cai máy thở và theo dõi tại Khoa Tiêu hóa. Bệnh nhi còn lại tiếp tục được chăm sóc và theo dõi tại Khoa Hồi sức, có dấu hiệu cải thiện tốt.

Bệnh viện Nhi đồng 2 cho biết, đã lấy gửi mẫu bệnh phẩm của 2 bệnh nhi đến Viện Y tế Công cộng TP.HCM để xét nghiệm và chẩn đoán xác định.

Trước đó vào tháng 5/2023 cũng tại Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM) đã tiếp nhận điều trị 3 bệnh nhi bị ngộ độc botulinum sau khi mua chả lụa của một người bán dạo để ăn với bánh mì.

Theo Sở Y tế TP.HCM, ngộ độc Botulinum là một bệnh hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, bởi độc tố tấn công vào các dây thần kinh của cơ thể gây khó thở, tê liệt cơ và có nguy cơ tử vong. Chuyên gia chống độc cho biết “thời gian vàng” sử dụng thuốc giải độc BAT cho bệnh nhân bị ngộ độc Botulinum, giúp họ thoát khỏi nguy cơ bị liệt hoặc thở máy là từ 48-72 giờ.

Ngộ độc botulinum là gì?

Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), độc tố botulinum toxin do vi khuẩn Clostridium botulinum (viết tắt C.Botulinum) sinh ra. Đây là một vi khuẩn hình que, sống kỵ khí tuyệt đối, sinh bào tử, gây bệnh bằng ngoại độc tố.

Trong tự nhiên, các bào tử của vi khuẩn C.botulinum phổ biến và có khả năng sống sót cao ở trong đất và bụi, được tìm thấy trong đất vườn, nghĩa trang, bùn, phân động vật tươi hoặc đã ủ, đường tiêu hóa của động vật, gia cầm, cá...

Vi khuẩn C.botulinum phổ biến trong môi trường nên có thể lây nhiễm qua các khâu sản xuất, vận chuyển, bảo quản và sử dụng thực phẩm. Đặc biệt là các lọai thực phẩm đóng hộp như: sữa bột, pho mát, xúc xích, lạp xưởng, thực phẩm lên men yếm khí.

Các thực phẩm đóng hộp công nghiệp thường sử dụng nitric để ức chế độc tố botulinum. Các thực phẩm đóng hộp được chế biến thô sơ rất dễ nhiễm khuẩn C. botulinum.

Khi người tiêu dùng ăn phải thực phẩm chứa độc tố botulinum, vi khuẩn sẽ phát triển trong ruột non và sản xuất thêm độc tố. Độc tố này sau đó sẽ xâm nhập vào hệ thần kinh, gây ra tình trạng ngộ độc.

Triệu chứng khi bị ngộ độc botulinum

Dấu hiệu ngộ độc botulinum thực phẩm

Ngộ độc botulinum thực phẩm thường diễn ra theo một quá trình từ nhẹ đến nặng với sự ảnh hưởng của nhiều cơ quan như:

Đau bụng sau ăn thực phẩm nhiễm độc tố từ 1- 2 giờ.

Rối loạn tiêu hóa, nôn mửa hoặc tiêu chảy, táo bón.

Bụng chướng tăng dần, đầy hơi.

Giảm tiết nước bọt, khô miệng.

Khó nuốt hoặc khó nói.

Sụp mi mắt, khô mỏi mắt và nhìn mờ.

Yếu các cơ tay chân làm giảm khả năng vận động, đi lại hoặc cầm nắm.

Khó thở, nhịp thở chậm dần do liệt cơ hô hấp.

Đau bụng, tiêu chảy có thể là dấu hiệu sớm của ngộ độc thực phẩm do botulinum

Dấu hiệu ngộ độc ở trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh khi ngộ độc botulinum thường có cách biểu hiện không điển hình nên cần phải theo dõi kỹ càng như:

Trẻ bú kém hoặc bỏ bú.

Tiếng khóc nhỏ và yếu hơn bình thường.

Mí mắt sụp và giảm đáp ứng với ánh sáng.

Khuôn mặt cứng đờ, ít biểu cảm.

Vận động tay chân giảm.

Tiêu chảy hoặc táo bón kèm theo bụng chướng.

Nhịp thở chậm dần, hơi thở yếu và khó khăn.

Phòng chống ngộ độc do botulinum

Để phòng chống ngộ độc do botulinum, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) khuyến cáo:

-  Trong sản xuất, chế biến phải dùng những nguyên liệu bảo đảm an toàn thực phẩm, tuân thủ theo đúng yêu cầu quy định về vệ sinh trong quy trình sản xuất.

- Trong sản xuất đồ hộp, phải chấp hành chế độ khử khuẩn một cách nghiêm ngặt;

- Chỉ sử dụng các sản phẩm thực phẩm, nguyên liệu thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm đóng hộp đã hết hạn sử dụng, bị phồng, bẹp, biến dạng, hoen gỉ, không còn nguyên vẹn hoặc có mùi vị, màu sắc thay đổi khác thường.

- Thực hiện ăn chín, uống sôi. Ưu tiên ăn các thực phẩm mới chế biến, mới nấu chín.

- Không nên tự đóng gói kín các thực phẩm và để kéo dài trong điều kiện không phải đông đá. Với các thực phẩm lên men, đóng gói hoặc che đậy kín theo cách truyền thống (như dưa muối, măng, cà muối...) cần đảm bảo phải chua, mặn. Khi thực phẩm hết chua thì không nên ăn.

- Khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc botulinum, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.