Gần 2.000 trẻ em tử vong mỗi năm vì tai nạn giao thông

Tai nạn giao thông cùng với đuối nước được xác định là hai nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ em ở Việt Nam. Ở các nước có thu nhập trung bình và cao, tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông ở trẻ em cao hơn gấp 58% so với các nước thu nhập cao.

Trong vòng 10 năm qua, khoảng gần 2.000 trẻ em đã tử vong mỗi năm do tai nạn giao thông tại Việt Nam, chiếm 25% tổng số trẻ em tử vong do các tai nạn thương tích. Đây là một trong những vấn đề nghiêm trọng đang được Quốc hội tập trung xem xét và đưa ra các biện pháp cụ thể để giảm thiểu các ca tử vong.

Các đại biểu đề nghị cần có quy định rõ ràng về thiết bị an toàn cho trẻ em trong Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ và cải tiến tỷ lệ đất dành cho hạ tầng giao thông trong Luật Đường bộ, đặc biệt là đối với các đô thị lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Những điều này nhằm giải quyết các vấn đề thừa kế lịch sử và hạn chế trong quản lý đô thị, từ đó đảm bảo an toàn giao thông cho trẻ em và các nhóm dân cư khác.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ghế sau ô tô được xem là vị trí an toàn nhất cho trẻ khi tham gia giao thông. Việc ngồi ghế trước là không được phép trong 115 quốc gia, trong đó có 70 nước cấm hoàn toàn và 45 nước chỉ cho phép khi có thiết bị an toàn.

Nguy cơ chấn thương giảm đối với trẻ em ngồi ghế sau trong trường hợp có dùng và không dùng thiết bị an toàn: Với trẻ em không dùng thiết bị an toàn nguy cơ chấn thương ở trẻ em ngồi ghế sau giảm 26% so với trẻ ngồi ghế trước. Với trẻ em có dùng thiết bị an toàn thì nguy cơ này giảm 14%.

Hiện nay trên thế giới có 115 nước đã có luật cấm trẻ em ngồi ghế trước, trong đó có 70 nước cấm hoàn toàn và 45 nước cấm nhưng cho phép trẻ ngồi ghế trước nếu có thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô.

Tại tọa đàm "Phát triển giao thông bền vững tại Việt Nam trong bối cảnh mới" do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức vào chiều 7/5, bà Nguyễn Thị Thanh Hòa - nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam đề nghị, trong dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ tại Khoản 3 Điều 10 cần bổ sung quy định “không được để trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m ngồi cùng hàng ghế với người lái xe, trừ trường hợp xe chỉ có một hàng ghế” và bỏ cụm từ “mà không có người lớn ngồi cùng”.

Theo bà Nguyễn Thị Thanh Hòa, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, vị trí ngồi sau là vị trí an toàn nhất cho trẻ em, giảm nguy cơ bị thương so với để trẻ ngồi ở vị trí cùng hàng ghế với người lái xe. Điều này xuất phát từ việc “khi túi khí bung ra, nó có thể gây thương tích nghiêm trọng ở đầu và cổ cho trẻ em kể cả khi trẻ ngồi trong thiết bị an toàn quay mặt về phía sau”. Theo Sổ tay các biện pháp an toàn đường bộ, khi dùng thiết bị an toàn, nguy cơ chấn thương cho trẻ ngồi ghế sau giảm 14% so với trẻ ngồi ghế trước. Số liệu từ điều tra về an toàn giao thông năm 2023 cũng cho thấy, có 115 nước đã có luật cấm trẻ ngồi ghế trước, trong đó có 70 nước cấm hoàn toàn và 45 nước cấm nhưng cho phép ngồi ghế trước nếu có thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô.

Bên cạnh đó, quy định hiện tại Khoản 3 Điều 10 của dự thảo Luật trong quá trình thực hiện trong thực tế có thể được giải thích theo hướng, nếu trên xe ô tô có người lớn ngồi cùng, trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m có thể không sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em phù hợp; tương tự đối với trường hợp xe máy có người lớn ngồi cùng và trẻ em dưới 6 tuổi. Điều này sẽ không bảo đảm được sự an toàn của trẻ khi tham gia giao thông đường bộ do người lớn ngồi cùng không thể thay thế thiết bị an toàn cho trẻ trên xe ô tô vì dây đai an toàn chỉ phù hợp với kích thước của người lớn và trẻ em từ 10 tuổi và cao 1,35m trở lên. Khi xảy ra va chạm, lực quán tính và tình huống bất ngờ có thể khiến người lớn không thể giữ chặt trẻ dẫn tới việc trẻ bị văng khỏi ghế, va đạp và bị thương nghiêm trọng. Người lớn lái xe chở trẻ tham gia giao thông trên xe ô tô và xe máy đều có thể được coi là người lớn ngồi cùng, bởi lẽ chưa có quy định nào trong dự thảo Luật tách rời 2 khái niệm này.

Các đại biểu đề xuất, dự thảo Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ cần xem xét tiếp tục hoàn thiện quy định liên quan thiết bị an toàn cho trẻ em; có quy định chặt chẽ về mũ bảo hiểm trẻ em thông qua ban hành tiêu chuẩn chất lượng mũ bảo hiểm phù hợp cho từng lứa tuổi trẻ em; tăng cường tuyên truyền, giáo dục trẻ em về tầm quan trọng của việc đội mũ bảo hiểm…

Các biện pháp này nhằm nâng cao mức độ an toàn giao thông cho trẻ em ở Việt Nam và giúp giảm tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông trong tương lai. Việc xem xét và thông qua các dự luật này sẽ đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực bảo vệ cuộc sống và sức khỏe của những người trẻ tuổi, tài năng của đất nước.