“Chủ động dạy bơi an toàn và kỹ năng an toàn trong môi trường nước cho trẻ em”
Phương Nhung
Con bạn có thể biết bơi ếch, bơi sải. Nhưng nếu bất ngờ rơi xuống nước, liệu con có biết cách nổi để chờ được cứu? “Biết bơi là chưa đủ mà biết nổi và kỹ năng an toàn sẽ hỗ trợ cứu sống trẻ em khỏi hiểm họa đuối nước”, bà Đoàn Thu Huyền - Giám đốc Quốc gia tại Việt Nam, Tổ chức Campaign For Tobacco-Free Kids (Hoa Kỳ) chia sẻ.
Nhân Ngày Thế giới phòng, chống đuối nước 25/7, Tạp chí Trẻ em Việt Nam đã có cuộc phỏng vấn với bà Đoàn Thu Huyền - Giám đốc Quốc gia tại Việt Nam, Tổ chức Campaign For Tobacco-Free Kids.
“Là một người mẹ, tôi đã ám ảnh khi đến thăm một gia đình có con vừa mất vì đuối nước.. Gia đình chỉ có vài vật dụng đơn sơ, vài bộ quần áo và sách vở của trẻ và đó là tất cả. Sự ám ảnh đó theo chúng tôi mãi...”, bà Đoàn Thu Huyền nghẹn ngào kể lại.
Đáng chú ý, bà Đoàn Thu Huyền nhấn mạnh, không chỉ tại Việt Nam, truyền thông về phòng, chống đuối nước vẫn gặp khó khăn do rào cản văn hóa, tâm lý né tránh các chủ đề nhạy cảm: “Thậm chí, có gia đình chọn im lặng vì nỗi đau quá lớn - điều đó khiến câu chuyện bị chìm vào quên lãng”...
Biết bơi chưa đủ - Hãy dạy trẻ biết nổi và kỹ năng an toàn để sống sót
Thưa bà, trong tham luận tại buổi thảo luận chuyên đề ngày 18/7 tại Hà Nội do Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam tổ chức, bà đã nhấn mạnh rằng, phòng chống đuối nước không chỉ dừng lại ở việc dạy bơi, mà còn cần ưu tiên một kỹ năng quan trọng nhưng thường bị bỏ qua, đó là kỹ năng nổi. Vì sao kỹ năng này lại quan trọng đến vậy, đặc biệt với trẻ em yếu thế như trẻ rối loạn phát triển, khuyết tật vận động hoặc rối loạn ngôn ngữ?
Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và kinh nghiệm thực tiễn của nhiều quốc gia, trẻ cần có kỹ năng an toàn để phòng chống đuối nước. Bao gồm trẻ thành thạo ít nhất một kiểu bơi, có thể bơi được 25m và nổi 90 giây. Đồng thời, trẻ cần có kiến thức về an toàn, các kỹ năng sinh tồn và cứu đuối gián tiếp trong môi trường nước.
Các nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra yếu tố cá nhân là một trong những nguy cơ của đuối nước trẻ em như tuổi, giới và tình trạng sức khỏe. Trẻ càng nhỏ thường có nguy cơ đuối nước cao so thế chất và tinh thần còn non nớt. Trẻ nam thường có nguy cơ gấp 2 lần trẻ nữ do sự hiếu động và tham gia các hoạt động bên ngoài. Đặc biệt, trẻ em có vấn đề về sức khỏe như có rối loạn phổ tự kỷ hoặc khuyết tật vận động, thường có thể trạng yếu hơn, khả năng điều hướng kém hơn và khó tiếp nhận các chỉ dẫn phức tạp.
"Đuối nước có thể xảy ra chỉ trong khoảnh khắc, nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu chúng ta hành động đúng và kịp thời", bà Đoàn Thu Huyền gửi gắm tới các bậc cha mẹ.
Tại Việt Nam, các lớp học bơi cộng đồng hiện nay phần lớn tập trung vào dạy các kiểu bơi phổ biến như bơi ếch, bơi sải. Nhưng từ góc độ y tế công cộng và phòng chống đuối nước, chúng tôi mong muốn thay đổi trọng tâm: hãy đảm bảo rằng, trước khi trẻ biết bơi 25m, đồng thời nổi tối thiểu 90 giây và có kiến thức về an toàn trong môi trường nước theo hướng dẫn của WHO.
Khuyến khích cha mẹ chủ động thực hành cùng con
Có vẻ như chúng ta đang bỏ sót một kỹ năng “sinh tồn ” đơn giản nhưng vô cùng thiết yếu. Bà có thể chia sẻ một ví dụ thực tế để minh họa hiệu quả của cách tiếp cận này?
Trong quá trình triển khai chương trình phòng chống đuối nước tại 10 địa phương nghèo, chúng tôi từng làm việc tại huyện Ea Kar, Đắk Lắk (trước đây) - một trong những địa phương có tình hình đuối nước trẻ em cao và đời sống người dân có khó khăn.
Ở đó, chúng tôi gặp một em nhỏ và cha của em - người chưa từng biết bơi. Ông xúc động chia sẻ, nhờ chương trình, con ông đã biết bơi và biết nổi.
Cha mẹ quan tâm và chở con đến lớp học bơi, quãng đường 7-8 km mỗi lần nhưng không ngại vất vả. Ban đầu nhiều con còn sợ nước, bố mẹ và huấn luyện viên phải động viên. Nhưng đến buổi học thứ hai, thứ ba, chính các em lại hối thúc bố mẹ chở đi sớm hơn để kịp học.
Đó là những hình ảnh đẹp về sự tin tưởng của cộng đồng với mong muốn trẻ em được học kỹ năng an toàn và sinh tồn trong môi trường nước.
Khuyến khích cha mẹ thực hành cùng con tại bể bơi an toàn, kể cả không cần bơi, chỉ cần cùng con tập thở, giữ thăng bằng, và làm quen với nước trong tâm thế bình tĩnh.
Với kinh nghiệm nhiều năm thực hiện chương trình phòng chống đuối nước cho trẻ em Việt Nam, theo bà làm thế nào để thông điệp “biết nổi để sống sót” không chỉ dừng lại ở các hội thảo, mà thực sự trở thành hành động trong cộng đồng?
Phòng chống đuối nước không chỉ là câu chuyện của mỗi cá nhân và gia đình. Đuối nước là nguyên nhân tử vong của gần 2.000 trẻ em mỗi năm. Để giảm thiểu tai nạn đuối nước cần nỗ lực chung của các bộ ngành, chính quyền, nhà trường đến mỗi gia đình.
Chúng ta cần:
Tổ chức lớp học kỹ năng nổi và kỹ năng sinh tồn dưới nước tại địa phương, đặc biệt ở vùng khó khăn, thay vì chỉ dạy bơi.
Truyền thông sâu rộng trên mạng xã hội, truyền hình, trường học, nhấn mạnh: kỹ năng nổi là kỹ năng sống, không chỉ là hoạt động thể thao.
Khuyến khích cha mẹ thực hành cùng con tại bể bơi an toàn, kể cả không cần bơi, chỉ cần cùng con tập thở, giữ thăng bằng, và làm quen với nước trong tâm thế bình tĩnh.
Và đặc biệt, tôi muốn nói rõ: bơi là kỹ năng cần thiết, nhưng chưa đủ. Nổi mới là kỹ năng sinh tồn. Mỗi cha mẹ hãy hình dung: chỉ cần 90 giây nổi trên mặt nước, con bạn có thể được cứu sống. Chúng ta không được phép xem nhẹ điều này.
Các đại biểu lan toả thông điệp phòng chống đuối nước tại hội thảo chuyên đề có sự hiện diện của Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Tổ chức Campaign For Tobacco-Free Kids cùng đông đảo nhà báo đến từ các cơ quan thông tấn, báo chí Trung ương.
Điều đặc biệt bà muốn gửi gắm đến các bậc phụ huynh là gì?
“Đuối nước có thể xảy ra chỉ trong khoảnh khắc, nhưng với nhận thức đúng và hành động kịp thời, Đuối nước hoàn toàn có thể phòng tránh”. Hãy bắt đầu từ những hành động đơn giản nhất. Nhắc con không chơi gần sông hồ khi không có người lớn. Tập cho con kỹ năng bơi và nổi an toàn, cung cấp cho con kiến thức và chủ động giám sát trẻ trong những thời điểm nguy cơ cao như mùa hè, mùa mưa lũ. .
Chương trình phòng chống đuối nước cho trẻ em Việt Nam do tổ chức Campaign for Tobacco Free Kids tài trợ đã triển khai tại 12 tỉnh, thành phố, mang đến giá trị thiết thực cho trẻ em.
Theo thống kê từ Chương trình phòng chống đuối nước cho trẻ em Việt Nam do Tổ chức Campaign for Tobacco Free Kids tài trợ đã triển khai tại 12 tỉnh, thành phố, dạy kỹ năng an toàn dưới nước cho gần 80.000 trẻ em , trong đó, hơn 52.000 trẻ được học bơi an toàn (bơi thành thạo ít nhất 1 kiểu bơi để bơi được ít nhất 25m, nổi đứng hoặc ngửa trong nước được ít nhất 90 giây và học kỹ năng an toàn trong nước).