Phát triển bộ công cụ rà soát lao động trẻ em ở Việt Nam

Nguy cơ lao động trẻ em vẫn luôn hiện hữu, đặc biệt trong bối cảnh sau đại dịch COVID-19. Đó là nhận định của ông Rafiq Ahmed Mangi, Phó Giám đốc Dự án ACE tại Hội thảo tổng kết Dự án Phòng chống các hình thức lao động trẻ em trong môi trường nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, bao gồm bóc lột tình dục trẻ em trên môi trường mạng, và vi phạm các điều kiện lao động tối thiểu” (ACE).

Dự án ACE được triển khai tại Việt Nam đã dựa trên quy định pháp luật hiện hành để phát triển bộ công cụ rà soát lao động trẻ em nhằm sàng lọc và xác định nạn nhân và trẻ có nguy cơ lao động trẻ em. 

Ông Nguyễn Huy - Trưởng phòng, Phòng trẻ em và bình đẳng giới, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Nam cho biết, 1.462 trẻ từ 6-18 tuổi đã được rà soát, sàng lọc thông qua Bộ công cụ Giám sát Lao động trẻ em; 533 trẻ là lao động trẻ em và có nguy cơ đã được phát hiện, 503 trong số 533 trường hợp phát hiện đã được hỗ trợ. 

Bà Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Trưởng phòng Bảo trợ xã hội và Trẻ em, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội thành phố Đà Nẵng chia sẻ về kết quả sàng lọc đã cung cấp thông tin về tình hình lao động trẻ em tại 3 quận tham gia dự án đã giúp cho thành phố Đà Nẵng xây dựng kế hoạch can thiệp và hỗ trợ trẻ em có nguy cơ lao động trẻ em tại địa phương. Đồng thời hỗ trợ địa phương trong việc triển khai Chương trình phòng ngừa và giảm thiểu trẻ em lao động trái quy định của pháp luật tại thành phố.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hà, thành phố Đà Nẵng sẽ tiếp tục duy trì và nhân rộng, mở rộng địa bàn thực hiện trên phạm vi toàn thành phố, tiếp tục triển khai tới 56 xã, phường. Bộ công cụ sàng lọc lao động trẻ em, trẻ em có nguy cơ sẽ là tiền đề xây dựng kế hoạch phù hợp trong 5 năm tiếp theo phù hợp với hoàn cảnh thực tế trên địa bàn thành phố.

“Chúng tôi sẽ tiếp tục sử dụng dữ liệu thu thập từ bộ công cụ sàng lọc để ưu tiên các can thiệp trong tương lai. Với bộ công cụ do dự án phát triển, chúng tôi cũng sẽ tiến hành sàng lọc hàng năm để xác định trẻ em có nguy cơ tham gia lao động trẻ em trên toàn thành phố. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng mọi trẻ em có nguy cơ đều nhận được sự hỗ trợ và can thiệp kịp thời", bà Hà khẳng định.

Hiện nay, tại 6 quận, huyện ở 3 tỉnh, thành phố Điện Biên, Đà Nẵng, Quảng Nam không ghi nhận trường hợp lao động trẻ em. Tuy nhiên, nguy cơ trẻ tham gia lao động trẻ em ở những nơi này vẫn tồn tại, bởi những hạn chế về nhận thức, kiến thức liên quan đến lao động trẻ em cũng như thiếu công cụ giám sát hiệu quả.

Được tài trợ bởi Bộ Lao động Hoa Kỳ, dự án ACE được triển khai tại Việt Nam từ tháng 11/2022 đến tháng 9/2024. Dự án hướng tới mục tiêu tăng cường năng lực cho chính phủ Việt Nam trong việc phòng ngừa lao động trẻ em, bao gồm bóc lột tình dục trẻ em trên môi trường mạng, và vi phạm các điều kiện lao động tối thiểu, thông qua cách tiếp cận toàn diện và khuyến khích sự tham gia của nhiều bên. Dự án đã tập trung nguồn lực trong việc tăng cường thực thi chính sách, pháp luật, củng cố các dịch vụ hỗ trợ cho trẻ em có nguy cơ lao động trẻ em, và thúc đẩy sự hợp tác với nhiều bên liên quan khác nhau, bao gồm các đơn vị trong và ngoài nhà nước. 

Trước những rủi ro ngày càng gia tăng đối với trẻ em trên môi trường mạng, Dự án ACE đã phối hợp với Hiệp hội An toàn Thông tin Việt Nam (VNISA) để thành lập Câu lạc bộ Bảo vệ trẻ em Việt Nam trên môi trường mạng (VCSC).

Lần đầu tiên ở Việt Nam có một câu lạc bộ kết nối các công ty công nghệ cung cấp dịch vụ và sản phẩm bảo vệ trẻ em trực tuyến, các tổ chức phi chính phủ trong lĩnh vực bảo vệ trẻ em tại Việt Nam, cá nhân có cùng chung mục tiêu bảo vệ, hỗ trợ trẻ em trên không gian mạng, góp phần triển khai hiệu quả Chương trình “Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021-2025” của Chính phủ. Trong năm đầu tiên, câu lạc bộ đã đạt được một cột mốc quan trọng khi ra mắt Bộ tiêu chí cho các dịch vụ và sản phẩm nhằm bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng.