Ông Đặng Hoa Nam: “Giảm tử vong do đuối nước là thước đo văn minh của một quốc gia”

Sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động thực hiện Chương trình phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em giai đoạn 2021–2030, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1248/QĐ-TTg ngày 19/7/2021.

Tham dự có 65 đại biểu là cán bộ phụ trách công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em của các Sở Y tế, Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Văn hóa – Thể thao, cùng đại diện các xã, phường thuộc 15 tỉnh, thành phố phía Bắc như Hà Nội, Thái Nguyên, Ninh Bình, Lào Cai, Phú Thọ, Hải Phòng…

Phát biểu khai mạc chương trình, ThS. BS Đinh Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế cho biết, tình trạng trẻ em bị tai nạn thương tích, đuối nước gia tăng đáng lo ngại. Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 2.000 trẻ em tử vong do tai nạn thương tích, trong đó đuối nước chiếm tỷ lệ đáng báo động. Nhiều vụ việc thương tâm xảy ra ở các sông, hồ, ao, kênh, rạch – những nơi quen thuộc trong đời sống hằng ngày của người dân.

Ông cho biết, Chính phủ cùng các bộ, ngành liên quan đã triển khai nhiều chương trình và sáng kiến nhằm giảm thiểu tai nạn thương tích, tăng cường công tác phòng, chống đuối nước trẻ em.

“Dạy bơi và trang bị kỹ năng sinh tồn trong môi trường nước cho trẻ em là một trong những giải pháp quan trọng. Bên cạnh đó, nhiều địa phương cũng đã mở các lớp dạy bơi miễn phí hoặc với chi phí phù hợp, giúp ngày càng nhiều trẻ em được học bơi an toàn”, ông Tuấn nói.

Tuy nhiên, theo ông, công tác phòng, chống đuối nước vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức. “Việc triển khai các chương trình ở cơ sở vẫn còn thiếu đồng bộ, cơ sở hạ tầng an toàn tại nhiều khu vực chưa đáp ứng yêu cầu. Đặc biệt, nhận thức và kỹ năng phòng tránh, cứu hộ, sơ cứu của cộng đồng – nhất là của phụ huynh và giáo viên – cần được nâng cao hơn nữa”,ông chia sẻ.

Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em cho biết, chương trình tập huấn lần này là dịp để các cán bộ địa phương nâng cao kiến thức, năng lực quản lý và kỹ năng thực tiễn trong công tác phòng, chống đuối nước trẻ em. Thông qua tập huấn, các học viên sẽ trở thành những hạt nhân nòng cốt, góp phần lan tỏa kỹ năng, kiến thức và nhận thức đúng đắn về an toàn cho trẻ em trong cộng đồng.

Tại lớp tập huấn, ông Đặng Hoa Nam, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam nhận định, hiện nay, vấn đề tai nạn thương tích và đuối nước ở trẻ em vẫn đang là một trong những thách thức lớn đối với công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em ở Việt Nam. Dù đã có nhiều nỗ lực, nhưng kết quả chưa thật sự đồng đều giữa các địa phương, một phần do nguồn lực còn hạn chế và cơ chế phối hợp chưa thực sự hiệu quả.

“Chúng ta đang phải đối diện với một thực tế rất đáng lo ngại: đuối nước vẫn là nguyên nhân đứng thứ ba gây tử vong ở trẻ em Việt Nam”, ông Đặng Hoa Nam nói.

Ông Nam cho biết, sau nhiều năm triển khai các chương trình phòng, chống đuối nước, tỷ lệ tử vong do đuối nước ở trẻ em tuy có giảm nhưng mức giảm vẫn rất chậm, trung bình chỉ khoảng 0,4 điểm phần trăm mỗi năm. Nếu tốc độ này không được cải thiện, Việt Nam khó có thể đạt mục tiêu quốc gia về giảm tử vong trẻ em vào năm 2030.

Theo ông, các số liệu cho thấy hiện nay, chỉ khoảng 30% trẻ em trong độ tuổi học đường được học kỹ năng an toàn trong môi trường nước, trong khi các quốc gia có cùng mức thu nhập đã đạt tỷ lệ cao gấp nhiều lần. “Để đạt được mục tiêu là một quốc gia phát triển có thu nhập trung bình cao vào năm 2045, chúng ta cần tăng tốc ít nhất gấp 5 đến 10 lần so với hiện nay”, ông nhấn mạnh.

Ông đề xuất một số nhóm giải pháp trọng tâm. Thứ nhất, điều chỉnh và bổ sung chỉ tiêu quốc gia về giảm tử vong do đuối nước vào các chương trình mục tiêu quốc gia và chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026–2035, tầm nhìn đến 2045. Thứ hai, đưa tỷ lệ trẻ em biết bơi và có kỹ năng an toàn nước trở thành chỉ tiêu bắt buộc ở cấp tỉnh, với mục tiêu đến năm 2030 đạt 100% trẻ em độ tuổi tiểu học được học kỹ năng an toàn nước. Thứ ba, tăng cường đầu tư ngân sách cho ba nhóm chính: Xây dựng cơ sở vật chất phục vụ dạy bơi và an toàn nước; Hỗ trợ chi phí tổ chức lớp học, tập huấn, tuyên truyền; Khuyến khích doanh nghiệp và tổ chức xã hội tham gia đầu tư, tài trợ cơ sở vật chất, thiết bị và chương trình dạy bơi cộng đồng.

“Việc giảm tử vong do đuối nước không chỉ là vấn đề y tế hay giáo dục, mà là thước đo về trình độ văn minh và phát triển của một quốc gia. Chúng ta cần sự phối hợp đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương, từ y tế, giáo dục, giao thông, công an đến tư pháp để đảm bảo mọi trẻ em Việt Nam đều được sống, học tập và vui chơi trong môi trường an toàn”, ông Nam nói.

Ông cũng nhấn mạnh, trong giai đoạn tới, cần xây dựng và kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về tai nạn, thương tích và đuối nước trẻ em, phục vụ công tác thống kê, giám sát và hoạch định chính sách.

“Nếu không có sự đầu tư đồng bộ và quyết liệt ngay từ bây giờ, 5 năm nữa, 10 năm nữa chúng ta sẽ vẫn loay hoay với những con số đau lòng. Còn nếu làm tốt, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một hình mẫu về phòng chống đuối nước trẻ em trong khu vực”, ông khẳng định.

Trong khuôn khổ lớp tập huấn, các đại biểu được cập nhật các chính sách, khung pháp lý và cơ chế phối hợp liên ngành trong phòng, chống thương tích và đuối nước trẻ em. Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cũng chia sẻ bức tranh toàn cầu về đuối nước, phân tích yếu tố nguy cơ, tác động kinh tế – xã hội, cùng bằng chứng khoa học về hiệu quả của việc dạy bơi trong phòng ngừa tai nạn.

Lớp tập huấn được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao năng lực quản lý và lan tỏa kiến thức, kỹ năng an toàn nước tới cộng đồng, hướng tới mục tiêu mỗi trẻ em đều được bảo vệ và phát triển toàn diện trong môi trường an toàn.