Trẻ em bất ngờ lao ra đường gây tai nạn: Trách nhiệm thuộc về ai?

Trả lời bởi

TS.LS Đặng Văn Cường
UVBCH Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam

Hiện nay, thực tế có nhiều gia đình sinh sống gần đường giao thông, trong sinh hoạt hằng ngày thường để trẻ em đi lại, vui chơi ngay sát hoặc thậm chí trực tiếp chạy ra đường. Trong một số trường hợp, do sự sơ suất hoặc thiếu quan sát, giám sát từ phía phụ huynh và người chăm sóc, trẻ em bất ngờ lao ra đường, khiến cho các phương tiện tham gia giao thông không kịp thời phản ứng, từ đó xảy ra tai nạn.

Việc đặt ra vấn đề trách nhiệm pháp lý, bao gồm trách nhiệm hình sự, trách nhiệm dân sự hay hành chính, cần được nhìn nhận một cách toàn diện và dựa trên những quy định pháp luật hiện hành.

Điều 32 khoản 5 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định: trẻ em dưới 7 tuổi khi đi qua đường phải có người lớn dẫn dắt; mọi người có trách nhiệm giúp đỡ trẻ dưới 7 tuổi khi cần qua đường. Điều này thể hiện Nhà nước đặc biệt chú trọng đến an toàn của trẻ khi tham gia giao thông, đồng thời khẳng định nghĩa vụ trực tiếp của phụ huynh, người chăm sóc trong việc giám sát, bảo vệ trẻ. Như vậy, khi để trẻ tự ý chạy ra đường gây nguy hiểm, trách nhiệm đầu tiên thuộc về phụ huynh hoặc người giám hộ do buông lỏng quản lý.

Trách nhiệm bồi thường dân sự

Điều 586 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

• Người từ đủ 18 tuổi trở lên tự chịu trách nhiệm bồi thường khi gây thiệt hại.

• Người chưa đủ 15 tuổi gây thiệt hại thì cha mẹ phải bồi thường toàn bộ. Nếu cha mẹ không đủ khả năng, tài sản riêng của con sẽ được dùng để bồi thường phần còn thiếu.
• Người từ đủ 15 đến dưới 18 tuổi bồi thường bằng tài sản của mình, nếu không đủ thì cha mẹ bồi thường phần còn lại.
• Trường hợp người chưa thành niên, mất năng lực hành vi dân sự có người giám hộ, trách nhiệm bồi thường trước hết được thực hiện bằng tài sản của người được giám hộ; nếu không có hoặc không đủ thì người giám hộ phải bồi thường, trừ khi chứng minh không có lỗi trong việc giám hộ.

Như vậy, trong trường hợp trẻ em bất ngờ lao ra đường gây tai nạn, cha mẹ hoặc người giám hộ sẽ là người chịu trách nhiệm bồi thường chính.

Trách nhiệm của người lái xe

Trách nhiệm của người điều khiển phương tiện được xem xét ở hai tình huống:

Trường hợp thứ nhất: Nếu trẻ bất ngờ chạy ra đường ngoài khả năng quan sát, dự đoán của người lái, đây được coi là sự kiện bất khả kháng. Khoản 3 Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: chủ sở hữu hoặc người sử dụng phương tiện giao thông cơ giới (nguồn nguy hiểm cao độ) chỉ phải bồi thường khi có lỗi, trừ trường hợp thiệt hại xảy ra do bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết. Do đó, trong tình huống này, người điều khiển có thể được miễn trách nhiệm dân sự.

Trường hợp thứ hai: Nếu người lái có thể nhận biết từ trước khả năng trẻ chạy qua đường nhưng không giảm tốc độ, thiếu chú ý quan sát, thì không được coi là bất khả kháng. Khi đó, lái xe vẫn phải chịu trách nhiệm bồi thường theo quy định.

Xử lý hành chính và hình sự

Ngoài trách nhiệm dân sự, người điều khiển phương tiện có thể bị xử phạt hành chính.

Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, hành vi không quan sát, không giảm tốc độ, đi sai làn đường, vi phạm quy định dừng đỗ… gây tai nạn sẽ bị xử phạt:

• Từ 20 – 22 triệu đồng đối với người điều khiển ô tô, xe tương tự ô tô.
• Từ 10 – 14 triệu đồng đối với người điều khiển mô tô, xe gắn máy.

Trong trường hợp tai nạn gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng, người lái xe có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015 về tội vi phạm quy định khi tham gia giao thông đường bộ.

Câu hỏi bạn đọc xin vui lòng gửi về Tạp chí Trẻ em Việt Nam, email: toasoantevn@gmail.com.