Việt Nam siết chặt phối hợp liên ngành, triển khai quy định đầu tiên về thiết bị an toàn trẻ em trên ô tô từ năm 2026

Mỗi năm, Việt Nam ghi nhận khoảng 2.000 trẻ em và thanh thiếu niên tử vong do tai nạn giao thông – tương đương 5 trường hợp mỗi ngày. Tai nạn giao thông vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em. Trong bối cảnh đó, việc thúc đẩy sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô được xem là giải pháp thiết yếu. Các nghiên cứu quốc tế cho thấy thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô có thể giảm đến 60% nguy cơ tử vong đối với trẻ nhỏ trong các vụ va chạm.

Đây là một nội dung quan trọng được quy định trong Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ – được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 7 vào tháng 6/2024 – theo đó việc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trở thành yêu cầu bắt buộc đối với trẻ dưới 10 tuổi và cao dưới 135cm khi di chuyển bằng ô tô. Quy định này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc bảo vệ trẻ em – nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất khi tham gia giao thông.

Tuy nhiên, mức độ nhận thức và sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trong cộng đồng vẫn còn rất thấp. Nhiều phụ huynh chưa biết đến thiết bị này cũng như quy định pháp lý mới. Theo khảo sát của Trường Đại học Y tế Công cộng Hà Nội, chỉ 1,3% chủ xe ô tô cá nhân có con dưới 10 tuổi hiện trang bị thiết bị an toàn trẻ em, chủ yếu tập trung tại các đô thị lớn.

Trước thực tế đó, sáng ngày 9/12, Tổ chức AIP Foundation và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam đồng tổ chức cuộc họp về hệ thống ghế an toàn cho trẻ em (Child Restraint System – CRS) nhằm tăng cường phối hợp liên ngành và nâng cao nhận thức cộng đồng trước khi quy định mới về hệ thống ghế an toàn cho trẻ em khi di chuyển trên xe ô tô chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Ông Lê Kim Thành, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia, nhấn mạnh rằng: Bảo đảm an toàn cho trẻ em trên mỗi chuyến xe không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là trách nhiệm đạo đức của mỗi người lớn. 

“Mỗi thiết bị an toàn, mỗi hành động đúng đắn của chúng ta hôm nay có thể là yếu tố quyết định giúp bảo vệ sinh mạng của một em nhỏ trong tương lai”, ông Thành nhấn mạnh. 

Ông bày tỏ sự tin tưởng rằng, với sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương; sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế; cùng tinh thần hợp tác chặt chẽ của người dân và doanh nghiệp, quy định về hệ thống thiết bị an toàn cho trẻ em trên phương tiện giao thông sẽ sớm đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả thiết thực.

Để việc triển khai đạt kết quả tốt nhất, ông đề nghị tiếp tục tập trung vào các nhiệm vụ cụ thể:

Thứ nhất, đẩy mạnh truyền thông một cách khoa học, dễ hiểu và thống nhất; giải thích rõ lợi ích và cơ chế an toàn của thiết bị; xây dựng các sản phẩm truyền thông “dễ hiểu – dễ nhớ – dễ làm”.

Thứ hai, tăng cường giáo dục, đào tạo và tập huấn về cách sử dụng thiết bị đúng chuẩn; mở rộng sự tham gia của trường học, bệnh viện, hãng xe, doanh nghiệp và cộng đồng.

Thứ ba, phát huy vai trò của các hãng xe và doanh nghiệp kinh doanh phương tiện trong việc hỗ trợ tiếp cận, cung cấp và hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em.

Thứ tư, khuyến khích doanh nghiệp trong nước sản xuất thiết bị với chi phí hợp lý để tăng khả năng tiếp cận.

Cuối cùng, tổ chức tập huấn, hướng dẫn và kiểm tra giám sát lộ trình thực hiện, tạo điều kiện để lực lượng chức năng thực hiện quy định một cách hiệu quả và thống nhất.

Phát biểu tại sự kiện, bà Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Quy định này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc bảo vệ trẻ em trên đường bộ. Ghế an toàn cho trẻ em đã được chứng minh là cứu sống nhiều mạng người. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các đối tác trong nước để nâng cao nhận thức cộng đồng và hỗ trợ triển khai, nhằm đảm bảo các biện pháp này mang lại lợi ích an toàn thiết thực cho trẻ em – những người tham gia giao thông dễ bị tổn thương nhất”.

Ông Greig Craft, Chủ tịch AIP Foundation, chia sẻ tại cuộc họp: “Quy định mới này đánh dấu bước tiến quan trọng cho an toàn giao thông trẻ em tại Việt Nam, nhưng điều quan trọng là gia đình phải hiểu vì sao hệ thống ghế an toàn cho trẻ em cần thiết và làm thế nào để sử dụng đúng cách. Bằng việc hợp tác với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Việt Nam, Ủy ban ATGT Quốc gia và các đối tác, chúng tôi đang nỗ lực thu hẹp khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn – đảm bảo sản phẩm CRS được cung ứng, có giá phù hợp và được phụ huynh tin tưởng”.

Bà Vũ Thị Kim Hoa, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, nhấn mạnh rằng việc Việt Nam chính thức đưa các quy định về an toàn giao thông dành cho trẻ em là một bước tiến quan trọng, thể hiện cam kết của Chính phủ trong việc bảo đảm thực hiện công ước của liên hợp quốc về quyền trẻ em, quyền được sống và được an toàn của trẻ.

Bà Hoa cho biết, tai nạn giao thông luôn để lại nỗi đau cho mỗi gia đình và gây tổn thất lớn cho xã hội. Vì vậy, việc ban hành và triển khai những quy định này là vô cùng cần thiết trong giai đoạn sắp tới, nhằm bảo vệ trẻ em và tạo môi trường giao thông an toàn hơn cho các em.

Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam đã tích cực đồng hành, góp ý và hoàn thiện các nội dung quy định; đồng thời ủng hộ và cam kết phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để thúc đẩy việc thực thi trên thực tế.

Đặc biệt, công tác nâng cao nhận thức cộng đồng về lợi ích của việc sử dụng các thiết bị an toàn và nguy cơ đối với sự mất an toàn của trẻ khi không sử dụng và cách thức sử dụng các thiết bị đúng cách cần được  tiếp tục chú trọng trong thời gian tới và nguy cơ liên quan đến an toàn giao thông cho trẻ em sẽ tiếp tục được chú trọng trong thời gian tới.

Trao đổi với PV Tạp chí Trẻ em Việt Nam, ông Đào Việt Hưng, Giám đốc kinh doanh Công ty SNB JSC, lưu ý phụ huynh khi lựa chọn ghế an toàn cho trẻ cần ưu tiên những sản phẩm đáp ứng đầy đủ quy định của Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ Việt Nam. Bên cạnh đó, việc lựa chọn đúng loại ghế theo từng giai đoạn phát triển của trẻ là yếu tố quyết định hiệu quả bảo vệ: trẻ sơ sinh cần sử dụng ghế chuyên dụng cho sơ sinh, trong khi trẻ từ 3–4 tuổi phải được bố trí ghế phù hợp với kích thước và trọng lượng của mình.

Ông Hưng nhấn mạnh, sử dụng thiết bị đúng cách cũng quan trọng không kém. Nếu lắp đặt sai hoặc thắt đai an toàn không chuẩn kỹ thuật, ghế có thể mất hoàn toàn tác dụng bảo vệ – điều mà các chuyên gia đã nhiều lần cảnh báo.

Theo ông Hưng, phần lớn phụ huynh hiện nay có xu hướng lựa chọn các dòng ghế sử dụng được lâu dài để tiết kiệm chi phí. Do đó, những mẫu ghế cho giai đoạn 0–7 tuổi hoặc 0–12 tuổi thường được ưa chuộng hơn vì chỉ cần đầu tư một lần cho toàn bộ thời kỳ phát triển của trẻ. Dòng ghế 0–7 tuổi như Joie Stages là một trong những sản phẩm được lựa chọn nhiều nhờ mức giá hợp lý, chất lượng tốt và thời gian sử dụng dài.

Đối với các gia đình có trẻ từ 2–3 tuổi trở lên, nhóm ghế cho độ tuổi 15 tháng – 12 tuổi, tiêu biểu như mẫu Joie Elevate, cũng là lựa chọn phù hợp. Sản phẩm có mức giá chỉ hơn 1 triệu đồng, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn và đảm bảo hiệu quả sử dụng kéo dài trong nhiều năm.