Đại biểu Quốc hội đề xuất bổ sung chính sách hỗ trợ nuôi con, kéo dài nghỉ thai sản trong Luật Dân số

Theo Tờ trình của Bộ Y tế, dự thảo Luật Dân số gồm 8 chương, 28 điều, tập trung vào các chính sách trọng tâm: duy trì mức sinh thay thế, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số, nâng cao chất lượng dân số và bảo đảm các điều kiện thực hiện công tác dân số.

Đa số đại biểu thống nhất cho rằng việc ban hành Luật Dân số là cần thiết nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật và phù hợp với các điều ước quốc tế.

Dự thảo Luật quy định một số biện pháp duy trì mức sinh thay thế như: tăng thời gian nghỉ thai sản, hỗ trợ tài chính, ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng các chính sách này mới chỉ mang tính ngắn hạn, cần bổ sung giải pháp lâu dài và toàn diện hơn.

Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh (Đoàn ĐBQH TP Đà Nẵng) đề nghị chuyển trọng tâm từ “hỗ trợ sinh con” sang “hỗ trợ nuôi con”, bởi người dân không ngại sinh mà lo ngại không đủ điều kiện nuôi con tốt. Đại biểu kiến nghị bổ sung chính sách hỗ trợ chi phí gửi trẻ, chăm sóc trẻ dưới 36 tháng tuổi cho lao động nữ, đặc biệt tại khu công nghiệp; đồng thời mở rộng chính sách tín dụng nhà ở và nhà trẻ công lập cho các gia đình có con nhỏ.

Đáng chú ý, đại biểu Hoàng Trung Dũng (Đoàn ĐBQH Hà Tĩnh) đề nghị bổ sung quy định hỗ trợ pháp lý, tài chính cho các cặp vợ chồng hiếm muộn. Theo ông, tỷ lệ vô sinh, hiếm muộn ở Việt Nam chiếm khoảng 7–10% dân số trong độ tuổi sinh sản, trong khi chi phí thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) rất cao. Chính sách này sẽ thể hiện tính nhân văn, giúp các cặp vợ chồng thực hiện quyền làm cha mẹ hợp pháp, đồng thời góp phần duy trì mức sinh thay thế.

Nhiều đại biểu, trong đó có Hoàng Ngọc Định (Tuyên Quang), kiến nghị bổ sung chế độ thai sản cho phụ nữ độc thân sinh con để bảo đảm quyền bình đẳng, nhân văn và phù hợp với thực tế xã hội.

Đại biểu Bùi Sỹ Hoàn (Hải Phòng) nêu bất cập: thời gian nghỉ thai sản hiện là 6 tháng, trong khi trường mầm non công lập chỉ nhận trẻ từ 18 tháng tuổi. “Khoảng trống” 12 tháng này khiến nhiều gia đình gặp khó khăn trong việc chăm sóc trẻ, đặc biệt tại đô thị và khu công nghiệp. Đại biểu đề xuất kéo dài thời gian nghỉ thai sản lên 18 tháng hoặc yêu cầu nhà trẻ nhận trẻ sớm hơn, bố trí giờ làm linh hoạt cho phụ huynh.

Theo đại biểu Hoàng Quốc Khánh (Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu), một trong những nội dung đáng chú ý tại dự án Luật Dân số là chính sách khuyến khích phụ nữ sinh đủ 2 con. Tuy nhiên, theo ông, quy định như trong dự thảo là chưa cụ thể, khó áp dụng vào thực tiễn, thậm chí dễ dẫn đến hiểu sai về chính sách như đã từng xảy ra.

“Chính sách khuyến khích sinh đủ 2 con cần quy định cụ thể hơn. Vừa qua, chúng ta thực hiện Nghị định 20 với chính sách hỗ trợ hàng tháng cho trẻ em ở vùng dân tộc, hộ nghèo, dưới 3 tuổi thì được 750.000/tháng/cháu. Do nhận thức hạn chế, có những nơi, chị em thấy có chính sách như vậy thì sinh tới 4-5 con. Điều này có thể trở thành gánh nặng cho các gia đình, cho một vùng nào đó”, đại biểu Hoàng Quốc Khánh cảnh báo.

Qua nắm bắt thực tế, đại biểu Chamaléa Thị Thủy, Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa nhận thấy, giữa các vùng miền và các đối tượng có sự bất bình đẳng trong việc tiếp cận các dịch vụ xã hội. Theo bà, Luật Dân số với mục tiêu phát triển con người một cách toàn diện, cần nghiên cứu, bổ sung một số quy định để cải thiện vấn đề này.

“Tôi đề nghị nghiên cứu, bổ sung và nhấn mạnh nguyên tắc bảo đảm quyền con người, quyền trẻ em được tiếp cận công bằng, bình đẳng với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, sinh sản và kế hoạch hóa gia đình”, đại biểu Chamaléa Thị Thủy kiến nghị.

Đại biểu Chamaléa Thị Thủy cho rằng hiện nay vẫn còn tình trạng bất bình đẳng giới, lựa chọn giới tính thai nhi, dịch vụ y tế chưa đồng đều giữa các vùng miền và các nhóm dân tộc thiểu số, người nghèo, người khuyết tật. Nếu Luật Dân số bổ sung các quy định theo hướng “đảm bảo bảo quyền bình đẳng cho mọi đối tượng tiếp cận các dịch vụ xã hội” sẽ không chỉ có ý nghĩa về mặt pháp lý mà còn thể hiện cam kết của Việt Nam với quốc tế trong thực thi công bằng xã hội và phát triển bền vững.

Tham gia thảo luận tại tổ, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định dân số là yếu tố quyết định sự tồn vong của dân tộc và đất nước. Nhận thức được tầm quan trọng của luật, Bộ Y tế - với vai trò cơ quan chủ trì soạn thảo, đã nghiên cứu rất kỹ để thể chế hóa tối đa mọi chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân số.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, ban soạn thảo sẽ tiếp thu những ý kiến đóng góp của các đại biểu để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật.

“Luật dân số với cách tiếp cận mới, theo hướng dân số và phát triển, là yêu cầu cấp bách và thiết yếu. Chúng tôi đã rà soát khoảng 60 luật có các quy định liên quan đến dân số, rồi lựa chọn những vấn đề mà các luật khác chưa quy định để đưa vào luật này. Chính phủ cũng chọn ra những vấn đề liên quan đến cơ cấu, chất lượng, mất cân bằng giới tính khi sinh, già hóa dân số… để báo cáo và trình Quốc hội. Chúng tôi tiếp tục lắng nghe và trên cơ sở các ý kiến của đại biểu thảo luận tại tổ, chúng tôi sẽ tổng hợp để hoàn thiện luật”, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết.