Doanh nhân Nguyễn Mạnh Hà: Không ngày lễ nào thay thế được ý nghĩa Tết cổ truyền với trẻ em Việt Nam

Tết cổ truyền (hay Tết Nguyên đán) là ngày lễ truyền thống quan trọng nhất trong năm của người Việt. Tết là khoảng thời gian mà mọi người trong gia đình, dòng tộc quây quần bên nhau, tưởng nhớ tổ tiên, ông bà, cha mẹ và hướng về một năm mới an lành, thịnh vượng.

Đối với trẻ em Việt Nam, Tết không chỉ là dịp vui chơi, nhận lì xì mà còn là thời điểm quan trọng để được trải nghiệm những giá trị văn hóa truyền thống. Qua việc bày mâm ngũ quả, gói bánh chưng, bánh tét, làm lễ cúng gia tiên hay chúc Tết ông bà, cha mẹ, người thân vào ngày đầu năm mới, các em sẽ học được cách trân trọng những giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc, phát triển những phẩm chất quý giá, từ đó hình thành nhân cách và đạo đức tốt đẹp trong cuộc sống.

Việc dạy trẻ về các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc trong những ngày Tết không chỉ giúp các em cảm nhận được tình yêu thương đối với gia đình, mà còn hình thành tình yêu sâu sắc với quê hương, đất nước, từ đó biết trân trọng và bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam.

Tết là dịp để gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc

Tết cổ truyền có vai trò như thế nào trong việc củng cố sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình, đặc biệt là trong bối cảnh xã hội hiện đại ngày nay, thưa ông?

Doanh nhân Nguyễn Mạnh Hà: Tết cổ truyền có một vị trí vô cùng đặc biệt trong văn hóa Việt Nam, đặc biệt ở miền Bắc, nơi thời tiết và phong tục bốn mùa tạo nên nét đặc trưng riêng. Nếu phải chọn một dịp lễ quan trọng nhất trong năm, tôi nghĩ rằng, Tết Nguyên đán chính là thời điểm thiêng liêng bậc nhất.

Trong dịp Tết cổ truyền, trẻ em được sống trong không khí văn hóa gia đình đậm đà, cảm nhận sự gắn bó qua từng phong tục. Với tôi, gia đình không chỉ là tế bào gốc của xã hội mà còn là nơi gìn giữ và truyền tải những giá trị truyền thống. Không ngày lễ nào có thể thay thế được ý nghĩa Tết cổ truyền đối với trẻ em Việt Nam.

Ông có thể chia sẻ một kỷ niệm đặc biệt cùng gia đình vào dịp đón Tết và những hoạt động mà gia đình duy trì trong dịp Tết, giúp các con hiểu sâu sắc hơn về ý nghĩa của ngày lễ truyền thống?

Doanh nhân Nguyễn Mạnh Hà: Kỷ niệm đáng nhớ nhất với tôi là Tết Canh Tý 2020. Giữa lúc đại dịch Covid-19 khiến cả thế giới chao đảo, nhiều gia đình không thể đoàn tụ, gia đình tôi may mắn được quây quần bên nhau, sống chậm lại trong những ngày giãn cách.

Chúng tôi cùng chuẩn bị Tết, nấu nướng, trò chuyện, tạo nên không khí ấm áp hiếm có. Đặc biệt, sáng mùng 3 Tết, khi giãn cách được nới lỏng, cả nhà dạo quanh Hồ Tây, ngắm hoa, chụp ảnh và tận hưởng cảm giác tự do sau những ngày căng thẳng. Khoảnh khắc nhỏ ấy, giữa mất mát và bất an đã trở thành kỷ niệm quý giá, khiến tôi trân trọng hơn tình yêu thương gia đình.

Gia đình tôi thuộc một dòng họ lâu đời ở vùng ngoại thành Hà Nội xưa. Mỗi năm, vào ngày Đông chí (21 hoặc 22/12), cả dòng họ lại quây quần tại nhà thờ tổ. Chúng tôi thắp nén hương thành kính, nhắc nhau nhớ về cội nguồn, như để thời gian chậm lại giữa bộn bề cuộc sống.

Những ngày cuối năm là khoảng thời gian đặc biệt. Ngày 28, 29 Tết, gia đình cùng nhau chuẩn bị quà Tết, mang đến biếu ông bà nội, ngoại. Các con cháu đi cùng, vừa là để học cách tri ân, vừa để cảm nhận không khí Tết trọn vẹn. Trước giao thừa, cả nhà quây quần dọn dẹp, gói bánh chưng, nấu nước lá thơm. Mùi lá nếp hòa quyện trong căn bếp, như gợi lại cả một miền ký ức bình yên.

Sáng mùng 1 Tết, trẻ nhỏ nhận lì xì, người lớn chúc nhau những lời tốt lành. Chúng tôi đến thăm ông bà, họ hàng, thắp nén nhang cho người đã khuất, rồi tiếp tục chúc Tết bạn bè, làng xóm. Dù bận rộn đến đâu, những ngày Tết luôn là thời gian để mỗi thành viên tìm về, thắt chặt tình thân và khơi dậy niềm tự hào với truyền thống gia đình.

Tết, với gia đình tôi không chỉ là ngày lễ, mà còn là sợi dây kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai - một lời nhắc nhở về việc giữ gìn và truyền lại những giá trị tốt đẹp cho thế hệ sau.

Giáo dục của gia đình là nền tảng bảo tồn các giá trị truyền thống

Trong thời đại mà nhiều giá trị văn hóa truyền thống đang dần mai một, ông và gia đình đã làm gì để các con hiểu rõ và trân trọng ý nghĩa sâu sắc của Tết Nguyên đán?

Doanh nhân Nguyễn Mạnh Hà: Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ và lối sống hiện đại, nhiều gia đình trẻ ít chú trọng thăm hỏi, chúc Tết hay tham gia các nghi lễ truyền thống. Đời sống đủ đầy khiến Tết dần mang ý nghĩa tinh thần và văn hóa hơn là vật chất.

Tết truyền thống đang dần hòa nhập với Tết hiện đại, nhưng lại thiếu một quy chuẩn rõ ràng để giữ vững bản sắc. Nhiều gia đình, đặc biệt ở thành phố, bị cuốn vào các hoạt động giải trí hiện đại, đi du lịch, tụ tập bạn bè mà quên đi những giá trị truyền thống, như mâm cỗ gia đình, lì xì mang đậm dấu ấn văn hóa dân tộc. Thậm chí, nhiều người không chỉ lãng quên mà còn cho rằng, các phong tục ngày Tết là cũ kỹ, hoặc không còn phù hợp với thời đại.

Tuy vậy, không phải ai cũng thờ ơ, nhiều gia đình đang giáo dục con cái về ý nghĩa của Tết, giản lược nghi lễ nhưng vẫn giữ giá trị truyền thống. Khi trẻ hiểu được Tết là dịp kết nối cội nguồn thì sẽ đón nhận phong tục một cách tự nhiên, hào hứng.

Khi các con lớn lên trong môi trường hiện đại và tiếp xúc với nhiều nền văn hóa quốc tế, ông cùng gia đình làm thế nào để cân bằng giữa việc tiếp nhận những giá trị mới và bảo tồn những nét đẹp truyền thống của dân tộc?

Doanh nhân Nguyễn Mạnh Hà: Gia đình tôi luôn cố gắng dành một khoảng thời gian nhất định để gìn giữ những giá trị truyền thống. Chúng tôi thường duy trì nguyên tắc, từ ngày 30 Tết đến mùng 2 Tết, tất cả các hoạt động đều tập trung cho gia đình. Đây là thời gian dành cho các phong tục như cúng giao thừa, đi thăm hỏi cha mẹ, ông bà và chúc Tết người lớn tuổi,... những việc không thể thiếu trong ngày đầu năm. Sau mùng 3 Tết, các hoạt động thường ngày của đời sống hiện đại mới dần trở lại.

Đối với gia đình mình, tôi đặt giáo dục là yếu tố cốt lõi, phụ huynh chính là nền tảng, là lý do quyết định việc trẻ thích hay không thích những giá trị truyền thống.

Để bảo tồn văn hóa Tết trong thời đại công nghệ, các gia đình hoàn toàn có thể tận dụng sức mạnh của video và hình ảnh. Việc tự tay ghi lại những khoảnh khắc chuẩn bị Tết, chúc Tết, sinh hoạt chung trong những ngày đầu năm không chỉ giúp lưu giữ kỷ niệm mà còn tạo ra những tư liệu sống động, ý nghĩa.

Những đoạn video hay hình ảnh đó không chỉ truyền cảm hứng mà còn giúp thế hệ trẻ học nhanh, hiểu sâu hơn về các nghi thức Tết. Chính từ những hoạt động nhỏ như vậy, chúng ta vừa giữ gìn, vừa làm giàu thêm truyền thống văn hóa Tết, khiến nó trở nên ý nghĩa và sâu sắc hơn theo thời gian.

Chúc ông cùng gia đình đón Tết tràn đầy tình thân và hạnh phúc!