Giáo dục an toàn số: Nhà trường không thể đứng ngoài cuộc
Quốc Anh
Theo các quy định pháp luật hiện hành, nhà trường không chỉ có trách nhiệm nâng cao nhận thức, mà còn buộc phải thực hiện các biện pháp giáo dục kỹ năng an toàn số cho học sinh. Vậy, nhà trường có trách nhiệm pháp lý gì trong việc giáo dục trẻ về an toàn số và môi trường mạng?
Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, trẻ em ngày càng tiếp cận sớm với internet và các nền tảng mạng xã hội. Bên cạnh những cơ hội học tập và giao tiếp tích cực, môi trường mạng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ như bắt nạt, xâm hại qua mạng, tiếp xúc với thông tin độc hại…
Do đó, việc giáo dục kỹ năng an toàn số, hướng dẫn trẻ cách nhận diện và phòng tránh rủi ro trên không gian mạng không chỉ là yêu cầu thực tiễn mà còn là trách nhiệm pháp lý rõ ràng của nhà trường.
Theo quy định tại Điều 33 Luật Trẻ em 2016: “Trẻ em có quyền được tiếp cận thông tin đầy đủ, kịp thời, phù hợp; có quyền tìm kiếm, thu nhận thông tin dưới mọi hình thức theo quy định của pháp luật và được tham gia hoạt động xã hội phù hợp với độ tuổi, mức độ trưởng thành, nhu cầu, năng lực của trẻ em”.
Quy định này không chỉ khẳng định quyền tiếp cận thông tin là quyền cơ bản của trẻ em mà còn đặt ra nghĩa vụ pháp lý cho các chủ thể liên quan, bao gồm cả nhà trường, trong việc đảm bảo sự an toàn cho trẻ khi tiếp cận thông tin, đặc biệt là trong môi trường mạng.
Đáng chú ý, theo Điều 29 Luật An ninh mạng 2018: “Cơ quan, tổ chức, cha mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em và cá nhân khác liên quan có trách nhiệm bảo đảm quyền của trẻ em, bảo vệ trẻ em khi tham gia không gian mạng theo quy định của pháp luật về trẻ em”.
Cùng với đó, Điều 54 Luật Trẻ em 2016 cũng nhấn mạnh rằng: “Cơ quan, tổ chức liên quan có trách nhiệm tuyên truyền, giáo dục và bảo vệ trẻ em khi tham gia môi trường mạng dưới mọi hình thức; cha mẹ, giáo viên và người chăm sóc trẻ em có trách nhiệm giáo dục kiến thức, hướng dẫn kỹ năng để trẻ em biết tự bảo vệ mình khi tham gia môi trường mạng”.
Những quy định này đã thiết lập rõ ràng nghĩa vụ của nhà trường trong việc giáo dục an toàn số và bảo vệ trẻ em trên môi trường trực tuyến.
Từ các căn cứ pháp lý nêu trên, trách nhiệm của nhà trường không chỉ dừng ở việc nâng cao nhận thức mà cần được cụ thể hóa thành các hoạt động giáo dục thực tiễn.
Nhà trường có trách nhiệm tổ chức các chương trình tuyên truyền, sinh hoạt ngoại khóa hoặc chuyên đề nhằm phổ biến kỹ năng sử dụng internet an toàn cho học sinh; đồng thời lồng ghép nội dung này vào các môn học, hoạt động trải nghiệm, giáo dục kỹ năng sống phù hợp với từng lứa tuổi.
Song song với đó, nhà trường cần chủ động phối hợp với gia đình, cơ quan công an, tổ chức bảo vệ trẻ em để xử lý kịp thời các tình huống liên quan đến xâm hại, bắt nạt hoặc đe dọa học sinh qua mạng. Việc chậm trễ hoặc buông lỏng trách nhiệm có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Khi đó, người đứng đầu cơ sở giáo dục có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định số 04/2021/NĐ-CP quy định xử phạt trong lĩnh vực giáo dục hoặc bị xử lý trách nhiệm cá nhân theo Luật Cán bộ, công chức 2025 nếu có sai phạm cụ thể.
Như vậy, trong môi trường số hóa hiện nay, việc giáo dục an toàn số không còn là hoạt động tự nguyện hay mang tính hình thức, mà là một nghĩa vụ pháp lý bắt buộc đối với nhà trường. Việc thực hiện đầy đủ trách nhiệm này không chỉ giúp học sinh tự bảo vệ mình trong môi trường mạng mà còn góp phần xây dựng môi trường học đường an toàn, lành mạnh và phù hợp với sự phát triển của trẻ em.
Câu hỏi bạn đọc xin gửi về địa chỉ: Tạp chí Trẻ em Việt Nam, số 82 ngõ 116, phố Nhân Hòa, phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Email: toasoantevn@gmail.com
Like fanpage để theo dõi thông tin mới nhất
