WHO cảnh báo hơn một nửa thế giới có nguy cơ mắc bệnh sởi vào năm 2024

Hơn một nửa số quốc gia trên thế giới sẽ có nguy cơ bùng phát bệnh sởi cao hoặc rất cao vào cuối năm 2024, trừ khi các biện pháp phòng ngừa khẩn cấp được thực hiện, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo hôm 20/2.

Các trường hợp mắc bệnh sởi đang gia tăng ở hầu hết các khu vực, chủ yếu là do bỏ lỡ tiêm chủng trong thời gian xảy ra dịch COVID-19 khi hệ thống y tế bị quá tải và tụt hậu trong việc tiêm chủng định kỳ cho các bệnh có thể phòng ngừa được.

Theo bà Natasha Crowcroft - Cố vấn kỹ thuật cấp cao về bệnh sởi và rubella của WHO: “Điều chúng tôi lo lắng là năm nay, 2024, chúng ta có những khoảng trống lớn trong các chương trình tiêm chủng và nếu chúng ta không nhanh chóng lấp đầy chúng bằng vắc xin, bệnh sởi sẽ nhảy vào khoảng trống đó”.

“Từ dữ liệu được CDC (Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ) đưa ra dựa trên dữ liệu của WHO, cho thấy hơn một nửa số quốc gia trên thế giới sẽ có nguy cơ bùng phát cao hoặc rất cao bởi đại dịch vào cuối năm nay", cố vấn kỹ thuật cấp cao về bệnh sởi và rubella của WHO cho biết.

Bà Natasha Crowcroft kêu gọi hành động khẩn cấp để bảo vệ trẻ em, bởi sởi là một loại vi-rút lây lan qua không khí rất cao, chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em dưới 5 tuổi. Theo WHO, bệnh này có thể được ngăn ngừa bằng hai liều vắc xin và hơn 50 triệu ca tử vong đã được ngăn chặn kể từ năm 2000.

Bà Crowcroft kêu gọi hành động khẩn cấp để bảo vệ trẻ em, nhận xét rằng các chính phủ "thiếu cam kết" trước những vấn đề như khủng hoảng kinh tế và xung đột.

Theo dữ liệu của WHO, số ca mắc bệnh trong năm 2023 đã tăng 79%, lên hơn 300.000 trường hợp, và con số này được cho là chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng số người nhiễm thực tế.

Các đợt bùng phát đã được báo cáo ở tất cả các khu vực mà WHO quản lý, ngoại trừ châu Mỹ, mặc dù bà Crowcroft cảnh báo rằng những đợt bùng phát này có thể xảy ra.

Bà Crowcroft nhận định tỷ lệ tử vong do bệnh sởi cao hơn ở các nước nghèo là do hệ thống y tế yếu kém, đồng thời cho biết thêm rằng dịch bệnh và tử vong đồng thời là rủi ro đối với các nước thu nhập trung bình và cao. "Chúng ta đã chứng kiến nhiều đợt bùng phát bệnh sởi trên khắp thế giới và các nước có thu nhập trung bình thực sự bị ảnh hưởng. Và chúng tôi lo ngại rằng diễn tiến dịch bệnh sởi trong năm nay có thể sẽ tương tự như năm 2019", bà Crowcroft.

1. Bệnh sởi là gì?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút gây ra và rất dễ lây lan qua các giọt hô hấp và có thể dẫn đến các biến chứng như viêm phổi, viêm não hoặc tử vong, đặc biệt ở trẻ nhỏ và những người bị suy giảm miễn dịch.

2. Dấu hiệu và triệu chứng

Các triệu chứng của bệnh sởi thường bắt đầu từ 10–14 ngày sau khi tiếp xúc với vi-rút. Phát ban là triệu chứng dễ thấy nhất.

Các triệu chứng ban đầu thường kéo dài 4–7 ngày. Chúng bao gồm:

- Chảy nước mũi

- Ho

- Mắt đỏ và chảy nước mắt

- Những đốm trắng nhỏ bên trong má.

Phát ban bắt đầu khoảng 7–18 ngày sau khi tiếp xúc, thường ở mặt và cổ trên. Nó lây lan trong khoảng 3 ngày, cuối cùng đến tay và chân. Nó thường kéo dài 5–6 ngày trước khi mờ dần.

3. Biến chứng do bệnh sởi

Hầu hết các trường hợp tử vong do bệnh sởi đều do các biến chứng liên quan đến căn bệnh này, có thể bao gồm:

- Mù lòa

- Viêm não (nhiễm trùng gây sưng não và tổn thương não)

- Tiêu chảy nặng và mất nước liên quan

- Nhiễm trùng tai

- Các vấn đề về hô hấp nghiêm trọng bao gồm viêm phổi

- Ở phụ nữ mang thai, vi rút có thể gây nguy hiểm cho người mẹ và khiến con sinh ra sớm bị dị tật bẩm sinh.

- Cân nặng khi sinh thấp…

4. Phòng chống bệnh sởi như thế nào?

Tiêm vắc xin trên toàn cộng đồng là cách hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh sởi. Tất cả trẻ em đều phải được tiêm phòng sởi. Vắc xin này an toàn, hiệu quả và không tốn kém.

Trẻ em nên được tiêm hai liều vắc xin để đảm bảo chúng được miễn dịch. Liều đầu tiên thường được tiêm lúc 9 tháng tuổi ở những quốc gia phổ biến bệnh sởi và 12–15 tháng tuổi ở các quốc gia khác. Liều thứ hai nên tiêm muộn hơn khi trẻ còn nhỏ, thường là lúc 15–18 tháng.

Vắc-xin sởi được tiêm riêng lẻ hoặc thường kết hợp với vắc xin quai bị, rubella và/hoặc thủy đậu.

Tiêm vắc xin sởi định kỳ, kết hợp với các chiến dịch tiêm chủng hàng loạt ở các quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh cao là rất quan trọng để giảm tử vong do bệnh sởi trên toàn cầu.

5. Cách ngăn ngừa bệnh sởi không lây lan trong gia đình

Để phòng ngừa bệnh sởi lây lan cần đảm bảo rằng mọi người trong gia đình đều đã tiêm vắc xin phòng sởi (MMR). Đây là cách tốt nhất để đảm bảo bệnh không lây lan.

Trong trường hợp bạn bị mắc sởi ngay cả sau khi tiêm vắc xin, bạn nên tuân thủ các quy trình nghiêm ngặt để hạn chế sự lây lan của bệnh.

Người mắc bệnh sởi phải cách ly cho đến khi hết triệu chứng.

Không đi đến những nơi đông người trong thời gian dịch bệnh bùng phát.

Hãy cảnh giác với các triệu chứng để có thể phát hiện sớm.

Không tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh.

Giữ vệ sinh đúng cách như rửa tay, khử trùng… Rửa tay bằng xà phòng sát khuẩn cho trẻ, hướng dẫn trẻ tự thực hiện trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

Theo Reuters, WHO