Nhiều quốc gia nghiêm túc xem xét cấm trẻ em sử dụng mạng xã hội, Việt Nam sẽ hành động ra sao?

Ngay sau vụ việc, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đăng tải thông điệp trên mạng xã hội X, trong đó ông nêu rõ quan điểm cho rằng mạng xã hội là một trong những nguyên nhân góp phần làm gia tăng hành vi bạo lực ở thanh thiếu niên. Ông kêu gọi Liên minh châu Âu (EU) sớm ban hành quy định cấm trẻ em dưới 15 tuổi sử dụng mạng xã hội, đồng thời yêu cầu các nền tảng công nghệ phải có cơ chế xác minh độ tuổi người dùng một cách chặt chẽ và minh bạch hơn.

Tổng Thống Pháp nhấn mạnh, nếu không đạt được sự đồng thuận ở cấp độ EU trong vòng vài tháng tới, nước Pháp sẽ đơn phương thực thi lệnh cấm này.

Thủ tướng Pháp François Bayrou cùng lúc công bố nhiều biện pháp mạnh tay nhằm đảm bảo an toàn học đường, trong đó có sắc lệnh cấm bán các loại dao có thể sử dụng như vũ khí, đề xuất thử nghiệm lắp đặt máy dò kim loại tại các trường học. Trên thực tế,từ tháng 3 năm nay, cảnh sát Pháp đã tiến hành các cuộc kiểm tra ngẫu nhiên nhằm phát hiện vũ khí và các vật dụng nguy hiểm trong khuôn viên trường.

Đề xuất của Pháp đã nhanh chóng nhận được sự đồng tình từ một số quốc gia châu Âu như Tây Ban Nha và Hy Lạp, những nước vốn luôn tích cực kêu gọi tăng cường bảo vệ trẻ em trong môi trường số. 

Nhiều quốc gia khác cũng đang siết chặt các quy định về mạng xã hội dành cho trẻ em. Vào ngày 29/11/2024, Australia là quốc gia đầu tiên thông qua luật cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng các nền tảng như TikTok hay Facebook. 

Tại Bỉ, vào đầu tháng 5/2025, bà Jacqueline Galant – người đứng đầu lĩnh vực truyền thông của Cộng đồng Wallonie - Brussels cũng  nêu đề xuất lệnh cấm trẻ em dưới 15 tuổi sử dụng mạng xã hội, nhằm tiếp nối nỗ lực xây dựng khung pháp lý cấp châu lục về bảo vệ thanh thiếu niên.

Tại Nhật Bản, theo Cơ quan Cảnh sát Quốc gia, trong năm 2024, số trẻ em dưới 18 tuổi được xác nhận là nạn nhân của tội phạm do sử dụng mạng xã hội là 1.486 trẻ, trong đó có 582 trường hợp đang là học sinh phổ thông trung học, 715 học sinh trung học cơ sở và 136 học sinh tiểu học. Đáng chú ý trong số này, số trường hợp là trẻ em vướng vào tội phạm do ảnh hưởng từ các trò chơi trực tuyến trên cả nước là 98, tăng 9 trường hợp so với năm 2023, bao gồm 18 học sinh trung học phổ thông, 56 học sinh trung học cơ sở và 22 học sinh tiểu học.

Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Nhật Bản kêu gọi, các bậc phụ huynh cần nỗ lực “kiểm soát” để đảm bảo an toàn đối với trẻ em, khuyến nghị và cho phép các bậc phụ huynh có thể quản lý tài khoản mạng xã hội của con em mình, có thể thảo luận cùng con cái các quy tắc tại nhà, chẳng hạn như không chia sẻ các thông tin cá nhân hoặc thông tin liên lạc khác lên mạng xã hội, hạn chế sử dụng mạng xã hội.

Mạng xã hội có quá nhiều thông tin độc hại ảnh hưởng tới trẻ em Việt Nam

Tại Việt Nam, hiện có khoảng hơn 70 triệu tài khoản mạng xã hội, trong đó 1/3 người dùng là ở độ tuổi thanh thiếu niên. Theo cơ quan chức năng, trên các trang mạng hiện nay có không ít thông tin, hình ảnh nội dung xấu ảnh hưởng không nhỏ đến nhận thức của các thanh thiếu niên. Đồng thời, từ đó dẫn đến lệch chuẩn về hành vi, nhân cách sống. Đặc biệt, nguy hiểm hơn khi hiện nay có không ít thanh thiếu niên còn coi đây là những chiến tích để khoe khoang, thách thức pháp luật.

Chia sẻ với Tạp chí Trẻ em Việt Nam, PGS.TS Trần Thành Nam, chuyên gia Tâm lý học - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khi tiếp xúc với quá nhiều thông tin lệch lạc trên mạng xã hội sẽ làm thay đổi chuẩn mực trong suy nghĩ của học sinh.

“Hiện nay trên mạng xã hội, các thông tin xấu độc, không phù hợp với thuần phong mỹ tục xuất hiện nhan nhản trên mạng xã hội. Việc tiếp xúc quá nhiều với chất liệu tình dục không phù hợp từ sớm sẽ  kích thích sự tò mò, khiến các em thay đổi quan niệm về tình yêu và quan hệ tình dục. Đồng thời, làm thúc đẩy hành vi tình dục không an toàn”, PGS.TS Trần Thành Nam nói.

Trao đổi với PV Tạp chí Trẻ em Việt Nam, PGS.TS Trịnh Hòa Bình - chuyên gia Xã hội học nêu cảnh báo: “Trong quá trình tiếp nhận, học hỏi, trẻ em, thậm chí là cả trẻ vị thành niên sẽ va chạm với những câu chuyện phản giá trị, những thống kê, bài học đời người mang hàm ý xui khiến con người thụ hưởng, tiếp nhận những giá trị bất lợi, ngược với chuẩn mực đạo đức tốt đẹp mà chúng ta vẫn luôn theo đuổi. Chúng hoàn toàn có thể du nhập vào trong suy nghĩ, thái độ, tình cảm của các em và gây ra ảnh hưởng xấu xí”.

Cùng chung quan điểm, Ths.Nguyễn Hương Giang - chuyên gia Tâm lý học cho rằng những nội dung lệch lạc về đạo đức, văn hoá rất nguy hiểm vì khiến cho trẻ nhỏ suy nghĩ sai, hành xử sai: "Người lớn chúng ta sẽ có góc nhìn đa chiều hơn do đã có nhận thức đầy đủ. Tuy nhiên phần lớn trẻ em, nhất là trẻ ở độ tuổi dưới 15-16, thường “hấp thụ” thông tin một chiều do chưa có đủ nhận thức, kỹ năng và trải nghiệm sống. Những đối tượng này rất dễ bị dụ dỗ, tin vào các nội dung thiếu kiểm chứng”.

Việc để trẻ tiếp xúc với các video lan truyền thông tin sai lệch trên mạng xã hội, cộng với hiệu ứng đám đông hưởng ứng ở phần bình luận có thể dẫn đến nhiều hậu quả trong tương lai. Trẻ có thể hiểu sai về các vấn đề quan trọng, dẫn đến nhận thức lệch lạc về đạo đức, xã hội, khoa học… gây ảnh hưởng tiêu cực đến việc hình thành nhân cách và định hướng giá trị. Bên cạnh đó, thông tin sai lệch có thể gây ra sự hoang mang, lo lắng và bất an, đặc biệt là trước những vấn đề nhạy cảm như sức khỏe, giáo dục, nghề nghiệp.

Hơn nữa, một số video có thể chứa nội dung kích động bạo lực, phân biệt đối xử, hoặc cổ xúy cho những hành vi nguy hiểm, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hành vi và lối sống của trẻ em. Đồng thời, khi tiếp xúc nhiều với thông tin sai lệch, trẻ em có thể mất niềm tin vào các nguồn tin chính thống như báo chí, sách giáo khoa,...

Các chuyên gia khuyến khích phụ huynh làm gương cho con trong việc sử dụng mạng xã hội thông minh và có trách nhiệm. Cha mẹ nên hạn chế sử dụng thiết bị điện tử khi ở bên con và dành thời gian cho các hoạt động giao tiếp trực tiếp, thể hiện sự quan tâm đến các hoạt động và sở thích của con trên mạng. Cha mẹ luôn phải đồng hành, quan tâm tới mọi hoạt động của con, qua mỗi tình huống hãy dạy cho điều hay lẽ phải, giúp những đứa trẻ hình thành nền tảng giá trị đạo đức chuẩn mực.

Nghị định số 147/2024/NĐ-CP về việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng (Nghị định thay thế Nghị định số 72/2013/NĐ-CP và Nghị định 27/2018/NĐ-CP) đã được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành. Nghị định áp dụng đối với tổ chức, cá nhân trong nước, tổ chức, cá nhân nước ngoài trực tiếp tham gia hoặc có liên quan đến việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng.

Nghị định cũng quy định về bảo vệ trẻ em trên mạng xã hội. Theo đó, người dùng trên 16 tuổi mới được tạo tài khoản mạng xã hội để sử dụng; trường hợp trẻ em (dưới 16 tuổi) muốn sử dụng mạng xã hội phải được sự cho phép và giám sát của cha mẹ, người giám hộ hợp pháp; phân loại và cảnh báo các nội dung không phù hợp với trẻ em; thực hiện các biện pháp bảo vệ trẻ em theo quy định về bảo vệ trẻ em.