Trợ giúp pháp lý kịp thời cho trẻ em trong các vụ xâm hại

Theo thống kê của Hội Từ thiện và Bảo vệ quyền trẻ em TP Đà Nẵng, từ năm 2016 đến 6 tháng đầu năm 2021, trên địa bàn TP Đà Nẵng đã phát hiện 86 vụ/146 đối tượng xâm hại trẻ em với 88 em. Trong số trẻ em bị xâm hại, có 6 em bị xâm hại có độ tuổi dưới 6 tuổi, 28 em trong độ tuổi từ 06 đến dưới 13 và 54 em trong độ tuổi từ đủ 13 đến dưới 16.

Riêng 6 tháng đầu năm 2022, có tới 17 vụ xâm hại trẻ em trên địa bàn TP (trong đó 13 vụ xâm hại tình dục, 4 vụ bạo lực), gấp đôi so với 2021.

Đối tượng xâm hại trẻ em có thể là người hàng xóm, bạn bè của gia đình bố mẹ hoặc bố dượng … Trên địa bàn TP Đà Nẵng, trẻ em bị xâm hại không chỉ xảy ra ở vùng nông thôn, vùng kinh tế - xã hội khó khăn, mà thời gian gần đây còn xảy ra nhiều ở các địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển.

Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho trẻ em, đặc biệt là trẻ em bị xâm hại, thời gian qua các cấp Hội Luật gia TP Đà Nẵng đã chủ động nắm bắt các trường hợp thông qua báo chí, sự giới thiệu của các cơ quan tiến hành tố tụng và các nguồn thông tin khác. Từ đó, cử người thực hiện tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý ngoài trình độ, kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ, kinh nghiệm thực tế để hỗ trợ nạn nhân, gia đình.

Nhờ vậy, hoạt động trợ giúp pháp lý cho trẻ em, đặc biệt là trẻ em bị xâm hại của các địa phương trong tỉnh đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, giúp các cơ quan tiến hành tố tụng làm rõ được các tình tiết khách quan của vụ án và bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp cho trẻ em bị xâm hại.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện trợ giúp pháp lý cho trẻ em, đặc biệt là trẻ em bị xâm hại, công tác trợ giúp pháp lý của Hội Luật gia TP Đà Nẵng còn gặp một số khó khăn, vướng mắc. Các cơ quan, tổ chức chưa nhận thức được đầy đủ về hoạt động bảo vệ trẻ em, nên việc phối hợp triển khai hoạt động trợ giúp pháp lý cho trẻ em chưa thường xuyên, thiếu sự chủ động.

Bên cạnh đó, người dân vẫn chưa hiểu biết đầy đủ các quy định của pháp luật về bảo vệ trẻ em, dẫn đến việc thực hiện quyền của trẻ em trong một số trường hợp còn hạn chế, nhất là người dân ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn, nên việc bảo vệ chăm sóc trẻ em, quyền được trợ giúp pháp lý của trẻ chưa được thực hiện đầy đủ.

Ngoài ra, nhiều người dân vẫn chưa hiểu biết đầy đủ các quy định của pháp luật về bảo vệ trẻ em, dẫn đến việc thực hiện quyền của trẻ em trong một số trường hợp còn hạn chế, nhất là người dân ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn, nên việc bảo vệ chăm sóc trẻ em, quyền được trợ giúp pháp lý của trẻ chưa được thực hiện đầy đủ.

Đáng nói, nhiều gia đình có trẻ bị xâm hại có tâm lý xấu hổ, lo sợ ảnh hưởng đến danh dự gia đình, sự phát triển tâm sinh lý và cuộc sống của trẻ nên không trình báo cơ quan chức năng mà tự thương lượng, giải quyết. Gia đình không tố giác hoặc thời gian tố giác quá muộn, nên việc tiếp cận với các trường hợp này gặp rất nhiều khó khăn dẫn đến công tác trợ giúp pháp lý cho trẻ em bị xâm hại có thời điểm chưa kịp thời.

Việc thu thập chứng cứ, đánh giá chứng cứ còn gặp khó khăn. Các vụ việc trợ giúp pháp lý cho trẻ em bị xâm hại thường do người trợ giúp là nữ, nên ngoài trình độ, kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ, kinh nghiệm thực tế còn phải am hiểu tâm lý trẻ em.

Trước thực tế đó, Hội Luật gia TP đã thiết lập cơ chế ứng phó hoặc phản ứng nhanh giữa các cơ quan, đặc biệt là những cơ quan bảo vệ trẻ em, các cơ quan tố tụng với các tổ chức trợ giúp pháp lý, nhằm có những giải pháp hỗ trợ kịp thời cho người được trợ giúp pháp lý là nạn nhân trong vụ việc xâm hại và bảo vệ quyền trẻ em.